Vergeten vrouwen #10
Vergeten Vrouwen X Beeld door Jaantje Anna
In de geschiedenisboeken kom je ze niet vaak tegen, maar heldhaftige, geniale en excellerende vrouwen zijn van alle tijden. Ze zijn echter genegeerd, bestolen of simpelweg uit de annalen weggeschreven. Met de reeks Vergeten Vrouwen draagt LOVER bij aan het eerherstel dat ze verdienen.
Dit is het tiende en voorlopig laatste artikel in de reeks Vergeten Vrouwen. We blikken terug op vorige edities en geven tips om op de hoogte te blijven van vrouwen die ten onrechte ontbreken in de geschiedschrijving.
Terugblik
Vijf jaar geleden verscheen het eerste artikel over vergeten vrouwen. Aanleiding was de destijds recente ontdekking dat de beroemde sculptuur Fountain, beter bekend als het urinoir, niet door Marcel Duchamp gemaakt was, maar door de Duitse Dada-dichteres Elsa von Freytag-Loringhoven. Het artikel geeft een opsomming van een aantal beroemde kunstwerken, uitvindingen, prestaties en heldendaden die ten onrechte op het conto van mannen zijn geschreven.
Het tweede artikel volgde drie jaar later, met daarin onder meer de vergeten pianiste en componiste Fanny Mendelssohn wier composities op naam van haar broertje Felix staan. In het derde artikel maak je kennis met de stoere Amerikaanse Jackass Annie, de vervaarlijke IJslandse kapitein Thurídur Einarsdóttir en activiste Coretta Scott King. Artikel vier was een kunstspecial met aandacht voor ‘vergeten’ (lees: bestolen en miskende) kunstenaressen. In artikel vijf is onder meer aandacht voor de ontdekster van het broeikaseffect Eunice Newton Foote, wier baandoorbrekende onderzoek in de negentiende eeuw genegeerd werd. Toen John Tyndall een paar jaar later dezelfde conclusie publiceerde, werd hij geroemd om zijn wetenschappelijke doorbraak.
In artikel zes stonden vergeten Zwarte vrouwen centraal en in artikel zeven badass bitches. Op Bevrijdingsdag volgde de verzetsspecial - een ode aan vergeten verzetsvrouwen tijdens de Tweede Wereldoorlog - en daags na Prinsjesdag de prinsjesdagspecial met vergeten prinsessen en koninginnen, wier levens en werk ofwel geromantiseerd ofwel weggezet zijn als uitzonderingen op hoe het heurt.
Hoewel het artikel Oerherstel voor oervrouwen geen deel uitmaakt van de reeks Vergeten Vrouwen, verdient dit absoluut een vermelding. De aanname dat mannen ‘van nature’ jagers zijn en vrouwen verzamelaars wordt vaak onderbouwd door onterechte vooronderstellingen over de oertijd. De traditionele rolverdeling geldt doorgaans als ‘normaal’, omdat die er al sinds de oudheid zou zijn. Echter, het artikel laat geen spaan heel van deze hardnekkige hypothese.
Op de hoogte blijven?
De reeks Vergeten Vrouwen komt ten einde. Wil je op de hoogte blijven van vergeten vrouwen? Volg dan onderstaande organisaties en socialmedia-accounts.
Atria is hét kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis in Nederland. Volg op X (voorheen twitter) ook de hashtag #herstory. Het facebook-account A Mighty Girl is bestemd voor kinderen en tieners, maar is ook voor volwassenen het volgen waard. Een aantal websites, met onder meer accounts op LinkedIn en andere sociale media, verdient eveneens aanbeveling. Een greep: het National Museum of Women in the Arts, Women’s History, Art Herstory, Het Instituut voor Vrouwelijke Kunstgeschiedenis, F-site, geschiedenisles over vrouwen en schrijverscollectief Fixdit.
Een schier onuitputtelijke bron vormen de twee boeken van historica Els Kloek: 1001 vrouwen in de 20ste eeuw en 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis. Tot slot komen in de NPO-programma’s 2 voor 12, De Slimste Mens en Per Seconde Wijzer regelmatig vergeten vrouwen voor.
Met enige regelmaat verschijnen er boeken over vergeten vrouwen. LOVER tipt enkele recente werken.
Femina. Een nieuwe geschiedenis van de Middeleeuwen, via de vrouwen die daaruit zijn geschrapt - Janina Ramirez. Prometheus, 2022.
Schildmaagd. De onbeschreven geschiedenis van krijgsvrouwen in de Vikingtijd - Nancy Marie Brown. Omniboek, 2022.
Mevrouw Sapiens. De vrouw in de prehistorie - Thomas Cirotteau, Jennifer Kerner en Eric Pincas. Noordboek, 2022.
Wake. The Hidden History of Women-Led Slave Revolts – Rebecca Hall, illustrated by Hugo Martínez. Simon & Schuster, 2021.
Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.
Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, LinkedIn en Facebook.