Vergeten vrouwen #7: badass bitches

Vergeten Vrouwen 7 Beeld Nelleke Broeze

In de geschiedenisboeken kom je ze niet vaak tegen, maar heldhaftige, geniale en excellerende vrouwen zijn van alle tijden. Ze zijn echter genegeerd, bestolen of simpelweg uit de annalen weggeschreven. Met de reeks Vergeten Vrouwen wil LOVER bijdragen aan het eerherstel dat ze verdienen.

In deze zevende editie van Vergeten Vrouwen brengt LOVER een ode aan strijdlustige vrouwen die hun mannetje staan (woordspeling bedoeld). Badass bitches voor wie menig man ’s avonds laat liever een blokje omloopt. Vechtersbazinnen die stereotypen – soms letterlijk – aan gruzelementen slaan.

Boudicca (ca. 30 – ca. 61)
De Keltische Boudicca, lid van de Iceni-stam, leefde in een tijd waarin het Romeinse Rijk zich in rap tempo uitbreidde, ook richting Britannia. Om zichzelf te beschermen tegen het oprukkende Romeinse leger leerden alle Kelten, vrouwen en mannen, te vechten. De intelligente Boudicca bleek al op jonge leeftijd uit te blinken in de krijgskunst. Ze werd uitgehuwelijkt aan koning Prasutagus van de Iceni. Toen deze in 60 overleed, liet hij een deel van zijn bezittingen na aan Boudicca en hun dochters. De Romeinen pikten dat niet – volgens de Romeinse wetgeving konden vrouwen niets erven – dus besloten de Romeinen het gebied binnen te vallen. Dat gebeurde met veel geweld. Hele dorpen werden verwoest en veel Iceni werden tot slaaf gemaakt. Boudicca en haar dochters werden in het openbaar mishandeld en vernederd. Boudicca liet het er niet bij zitten en mobiliseerde andere stammen. Met een leger van zo’n 100.000 mensen trok ze door Britannia heen. Onderweg sloten steeds meer vrouwen en mannen zich bij haar aan, waardoor Boudicca uiteindelijk leidinggaf aan een leger van 200.000 mensen. Ze leidde daarmee een van de grootste opstanden tegen het Romeinse Rijk. Na een aantal grote successen werden Boudicca en haar leger uiteindelijk door de Romeinen verslagen.

Sigrid de Hooghartige (970 – 1014)
Over Sigrid Storråda of Sigrid de Hooghartige of Sigrid de Trotse (circa 970 - circa 1014) doen verschillende verhalen de ronde. Dat komt mede doordat zij ook aangeduid wordt met haar Poolse naam Swietoslawa en haar Germaanse naam Gunhild. Ze was waarschijnlijk de dochter van een Poolse hertog en een Boheemse hertogin. Volgens andere bronnen was haar vader echter de vikingleider Skoglar Toste. Sommige historici vermoeden dat het hier om twee verschillende vrouwen gaat. Hoe dan ook, ‘onze’ Sigrid trouwde eerst met koning Erik VI van Zweden. Na zijn dood bestuurde ze het land in haar eentje. Menig man dong naar haar hand (en land). Op zeker moment was ze al die aanzoeken zo spuugzat, dat ze twee opdringerige types doodde om andere onwaardige huwelijkskandidaten af te schrikken. Ook sloeg ze een aanzoek van koning Olaf I van Noorwegen af, omdat hij eiste dat ze zich tot het christendom zou bekeren. In reactie op haar afwijzing vernederde Olaf haar in het openbaar. Dat had hij beter niet kunnen doen. Sigrid trouwde met koning Sven I van Denemarken, regelde een coalitie van Olafs vijanden en zorgde ervoor dat Noorwegen in het jaar 1000 in de grote zeeslag bij Svolder verslagen werd. Olaf kwam daarbij om het leven.

Amina (1533-1610)
Amina werd in 1533 in de stadstaat Zazzau (nu de stad Zaria in Nigeria) geboren als dochter van koning Nikatau en koningin Bakwa Turunku. Ze groeide op bij haar grootvader, die haar onderwees in politieke en militaire zaken. Na de dood van haar ouders rond 1566 werd Amina's broer de koning van Zazzau. Amina was toen al beroemd als krijgsleidster in de cavalerie en vanwege haar militaire vaardigheden. Na de dood van haar broer in 1576 werd Amina koningin. Zazzau was een van de oorspronkelijke zeven Hausa Staten (Hausa Bakwai), die hun inkomsten voornamelijk haalden uit handel in tot slaaf gemaakten. Drie maanden na haar kroning startte Amina een decennialange oorlog tegen buurlanden om het grondgebied van Zazzau uit te breiden. Mede hiermee creëerde ze handelsroutes door heel Noord-Afrika. Haar leger was goed getraind en zeer geducht. Volgens de legende nam Amina in elke ingenomen stad een nieuwe minnaar, die steevast daags na de ‘bruidsnacht’ werd onthoofd. Ter bescherming van veroverde gebieden liet Amina haar steden omringen door aarden wallen. Veel van deze muren staan nog steeds overeind, bekend als ganuwar Amina (Amina's muren). Haar werkelijke biografie is enigszins vertroebeld door latere legenden en volksverhalen. Voor een enigszins geromantiseerde versie van haar leven kun je kijken naar de film Amina op Netflix.

Hannah Snell (1723 – 1792)
Hannah Snell groeide op in Worcester en verhuisde op haar zeventiende naar Londen. In 1744 trouwde ze met een zeeman. Aan het einde van haar zwangerschap verdween haar man en een jaar later stierf haar dochtertje. Ze leende een mannenpak, nam de naam James Gray aan en ging als soldaat in dienst bij het Britse leger. Nadat een sergeant haar 500 zweepslagen had gegeven, besloot ze over te stappen naar de marine en ging ze aan boord van het schip Swallow. Met haar eenheid reisde ze naar de Franse kolonie Pondicherry in India en vocht ze in de Battle of Devicottail. Ze raakte meermaals gewond. Nadat ze in haar lies was geschoten, ging ze niet naar de legerarts. Ze liet de kogel door een lokale vrouw verwijderen om haar sekse niet te onthullen.
In 1750 keerde haar eenheid terug naar Groot-Brittannië. In Londen vertelde ze haar collega-mariniers dat ze een vrouw was. Ze verkocht haar verhaal aan een lokale uitgever en maakte een toneelvoorstelling, waarin ze in haar uniform militaire oefeningen presenteerde en liederen zong. Haar militaire dienst werd uiteindelijk officieel erkend, waardoor Snell een levenslang pensioen kreeg. Later trouwde ze nog twee keer en kreeg ze twee kinderen. Na een kort ziekbed is ze in 1792 overleden.

Emma Gatewood (1887 – 1973)
Emma Gatewood-Caldwell, nu beter bekend als Grandma Gatewood, groeide op in een arm boerengezin met vijftien kinderen en een alcoholistische vader. Op haar negentiende trouwde ze met een man die haar hun hele huwelijk mishandelde. Ze kreeg elf kinderen. In 1941 lukte het haar eindelijk om van hem te scheiden. Nadat de kinderen het huis uit waren, begon Gatewood met wandelen. In een tijdschrift had ze gelezen over de Appalachian Trail (A.T.) en die leek haar machtig mooi. In 1955 werd ze de eerste vrouwelijke solo-wandelaar die deze Trail van 3.500 kilometer in één keer voltooide. Ze was toen 67 jaar. In 1957 liep ze de A.T. nogmaals en in 1964 voor de derde keer, waarmee ze de eerste mens werd die deze langeafstandswandeling driemaal gelopen heeft. Tussendoor deed ze in 1959 ook nog even de Oregon Trail (3.200 kilometer). Ze bleef tot aan haar dood in 1973 wandelen en is in 2012 postuum opgenomen in de Appalachian Trail Hall of Fame.

Gertrude Ederle (1905-2003)
Op twaalfjarige leeftijd sloot Gertude Ederle zich aan bij een zwemclub. Ze bleek een ongekend zwemtalent. In haar tienerjaren brak ze het ene wereldrecord na het andere en in 1924 won ze op de Olympische Spelen één gouden en twee bronzen medailles. Na de Spelen ging Ederle als professioneel zwemster aan de slag. In 1925 vestigde ze opnieuw een record: in 7 uur en 11 minuten zwom ze de New York Bay over. Dat record werd pas 81 jaar later verbroken door eveneens een vrouw, de Australische Tammy van Wisse.
Op 6 augustus 1926 zwom de twintigjarige Ederle als eerste vrouw het Kanaal over. Met haar recordtijd van 14 uur en 34 minuten was ze bovendien uren sneller dan de vijf mannen die haar voorgingen. Haar record hield 24 jaar stand, tot Florence Chadwick (opnieuw een vrouw) dit record met zeventig minuten aanscherpte.
Door een ongeluk in 1933 en een lange herstelperiode moest ze helaas stoppen met zwemmen. Bovendien raakte ze haar gehoor kwijt. Na haar professionele zwemcarrière zette ze zich als zwemcoach in voor dove en slechthorende kinderen. Ederle is 98 jaar geworden.

Meer vergeten vrouwen leren kennen? Eerder publiceerde LOVER Vergeten vrouwen (24 juni 2018), Eerherstel voor oermoeders (20 november 2020), Vergeten vrouwen II (31 augustus 2021), Vergeten vrouwen #3 (12 februari 2022), Vergeten vrouwen #4: kunstspecial (28 mei 2022), Vergeten vrouwen #5 (10 september 2022) en Vergeten vrouwen #6, een special over Zwarte vrouwen (24 december 2022).

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.
Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, LinkedIn en Facebook.