Vlaamse Laura Nys wint Johanna Naberprijs 2015

Afgelopen vrijdag op 17 april vond bij Atria de uitreiking van de Johanna Naberprijs plaats. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt voor de beste scriptie op het gebied van vrouwen- en/of gendergeschiedenis. De winnares van dit jaar was de Vlaamse Laura Nys met haar scriptie Liefde, lijden en verzet. Emotionele (tegen)praktijken in het Rijksopvoedingsgesticht voor lastige of weerspannige meisjes te Brugge (1927-1941).

Aan de hand van onder andere egodocumenten uit de persoonsdossiers van de meisjes reconstrueerde Nys de emotionele belevingswereld van de meisjes in het gesticht. De jury was vol lof over de wijze waarop Nys niet zozeer óver de meisjes schrijft, maar hoe ze zich aan de hand van talrijke bronnen in hun perspectief verplaatst. Bovendien was de jury onder de indruk van de manier waarop ze zowel kwantitatieve als kwalitatieve analyses in haar scriptie inzet: in de geesteswetenschappen tegenwoordig een zeldzame combinatie.

Emotie als bron van verzet
Nys lichtte tijdens haar presentatie van de scriptie toe dat emoties, en uitingen daarvan, gebonden zijn aan normen. Zij schetste deze zogenaamde ‘emotienormen’ binnen het tuchtregime van het Rijksopvoedingsgesticht en onderzocht vervolgens hoe er bij de meisjes onderling een tegendiscours ontstond. In brieven, kattenbelletjes, gezamenlijk gezongen liedjes en onderling uitgewisselde objecten als plukjes haar werd weerstand geboden aan het zeer ‘beheerste’ emotionele regime van het gesticht. De meisjes eigenden zich een ruimte toe waarin zij hun eigen emoties konden uiten, opeisen en controleren. Nys citeerde één van de meisjes: ‘’Zij hebben mij alles afgenomen: mijn vrijheid, familie, plezier. Maar wat ze mij niet kunnen ontnemen is mijn hart, mijn verbeelding en mijn vermogen lief te hebben.’

Eervolle vermelding
Opmerkelijk is de Johanna Naberprijs dit jaar wéér naar een Vlaming ging. En ook de eervolle vermelding viel dit jaar ten deel aan een Vlaamse: Lith Lefranc, voor haar scriptie Wilskrachtige mannen en medelijdende vrouwen. Een discoursanalyse van Vlaams-nationalistische genderconstructies in herdenkingen van de Eerste Wereldoorlog op de IJzerbedevaarten (1920-1944). Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de omstandigheden en voorwaarden waarbinnen Belgische studenten hun scripties kunnen schrijven aanzienlijk beter zijn dan in Nederland. Of zoals juryvoorzitter Mieke Aerts het stelt: ‘Het neoliberale financialiseringsdenken is in België nog lang niet zo ver doorgedrongen als in Nederland.’

De Johanna Naberprijs wordt jaarlijks uitgereikt door Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis en de Vereniging voor Gendergeschiedenis (VVG). Het doel van de prijs is om onderzoek op het gebied van vrouwengeschiedenis te bevorderen. De winnaar krijgt een bedrag van 500 euro en mag een artikel schrijven voor het tijdschrift Historica.