Voorstelling Kings wint eerste Feministische Impact Prijs
Het belang van cultuur voor de vrouwenbeweging
Foto Marjan Borsjes
Op 22 november jongstleden werd in Amsterdam de allereerste Feministische Impact Prijs uitgereikt. Deze prijs is een initiatief van het Feministische Cultuurfonds Gender & Wetenschap. Productiehuis Rightaboutnow Inc. won de prijs voor de theatervoorstelling Kings.
De Feministische Impact Prijs (FIP) wordt tweejaarlijks toegekend aan een feministisch of gendersensitief product: een boek, een documentaire of film, een tentoonstelling, podcast of iets anders dat een breder publiek bereikt. Deze prijs is een initiatief van het Feministisch Cultuurfonds Gender & Wetenschap, dat in 2020 is opgericht op initiatief van prof. dr. em. Mineke Bosch. Het fonds bevordert de maatschappelijke impact van academisch onderzoek bevordert, maar hecht ook groot belang aan de vernieuwende kracht van feministisch onderzoek buiten de universiteiten. Voor dit laatste is de Feministische Impact Prijs ingesteld. Het beginkapitaal van het fonds komt uit de nalatenschap van Sytske Schreuder (1942-2020).
Cultuur is belangrijk…
“Cultuur is altijd al belangrijk geweest voor feminisme. De feministische beweging komt zelfs voort uit cultuur.” In de Tolhuistuin in Amsterdam spreekt Hedy d’Ancona het publiek toe. Straks zal zij de eerste Feministische Impact Prijs, ter waarde van 7.500 euro, uitreiken. Er heerst spanning in de zaal, waar toeschouwers allemaal hun hoofd breken over een rechtvaardige winnaar. Dat is nogal een opgave, zegt ook juryvoorzitster en hoofdredactrice van De Groene Amsterdammer Xandra Schutte. Zij noemt de genomineerden “zo mooi en zo verschillend dat ze onvergelijkbaar zijn”.
…maar geld ook
Ook initiatiefneemster Mineke Bosch benadrukt – naast wetenschappelijk onderzoek - het belang van cultuur: “Het grote publiek krijgt zijn ideeën vooral via cultuur zoals films en boeken. Feminisme komt voort uit cultuur, en wordt nog steeds op deze manier verspreidt.” Ook speelt financiering een belangrijke rol. Bosch noemt als voorbeeld dat Wilhelmina Drucker een groot deel van haar erfenis inzette voor de vrouwenbeweging. “Geld is een motor voor autonomie en gelijkheid. Nog steeds verdienen vrouwen minder dan mannen, waardoor hun stemmen minder gehoord worden op verschillende gebieden, zoals cultuur en politiek.” En: “Voor feministische stemmen geldt dit nog meer; die zijn net wat hoger, en worden vaak als ‘schriller’ ervaren.”
Winnaar
Uit 36 inzendingen koos de jury een shortlist van vier genomineerden. De uiteindelijke winnaar is de theatervoorstelling Kings van interdisciplinair productiehuis Rightaboutnow.inc. Deze voorstelling behandelt thema’s als misogynie, femicide en sociale druk. In de setting van een boksring wordt het verhaal verteld van een jonge vrouw die probeert te ontsnappen aan de straatregels. Deze uit 2005 afkomstige voorstelling is door Rightaboutnow.inc in een moderner, feministisch jasje gestoken. Artistiek leidster Marjorie Boston: “Kings is bijna een interventie over eerwraak en femicide. Het werd eerst door mannen gemaakt, en nu door vrouwen. Zo kunnen wij dit verhaal onszelf toe-eigenen en spiegelen.”
De andere drie genomineerden
Het boek Dat zou jij nooit toelaten. Als liefde giftig wordt van Tessel ten Zweege gaat over Ten Zweeges eigen ervaring in een gewelddadige relatie. De jury is lovend over de combinatie van persoonlijke ervaringen en feministische theorie: “Dit boek is ongetwijfeld heilzaam en troostend voor jonge slachtoffers die hier hun eigen angsten lezen en zien dat ze niet alleen zijn.”
Voordat Nafiss Nia de film Roya was here laat zien, draagt ze een emotioneel gedicht voor dat ze schreef voor de studente Ahoo Daryaei. Daryaei werd op de campus van de Azad-universiteit door de zedenpolitie aangehouden en verzette zich daartegen. Daarop rukte de politie haar bovenkleding af, waarna zij zich uit protest uitkleedde en in haar ondergoed over de campus liep. In Nia’s film over de Iraanse beweging Woman, Life, Freedom is de hoofdpersoon een jonge vrouw die wordt opgepakt en opgesloten, omdat ze graag danst. “Alles gaat prachtig samen. De harde werkelijkheid van vrouwen die worden vermoord vanwege een hoofddoek is voelbaar”, aldus de jury.
Het boek Radeloze helden. De verbeelding van mannelijkheid in literatuur en film van Maaike Meijer gaat over de mannelijkheidswaan, de backlash richting vrouwen, en manieren om hieruit te ontsnappen. Meijer start haar toespraak met: “Vriendinnen, makkers, kornuiten”, en de aanwezigen lachen. “Zo raadselachtig als Freud de vrouwen vond, vind ik mannen”, zegt ze, om vervolgens te verzuchten: “Ik heb mannen tussen mijn beste vrienden hoor...” De jury roemt de grote geleerdheid waarmee dit boek is geschreven.
Slotwoord
In haar slotwoord meldt D’Ancona: “Wij zijn altijd tegen iets aan het strijden. Wat heerlijk om nu vóór iets te kunnen zijn!” Gelach en geklap volgen en D’Ancona sluit de avond optimistisch af met: “Op naar de volgende FIP!”
Voor meer informatie, inclusief alle inzendingen, zie de website van het Feministisch Cultuurfonds voor Gender & Wetenschap.
Steun LOVER!
LOVER draait sinds de start in 1974 volledig op vrijwilligers en donaties. Wil je dat een van Nederlands oudste feministische tijdschriften blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.