Waarom het abortusverbod ook ver buiten de grenzen invloed heeft

Photo by Alfred Gescheidt/Getty Images

Met een behuild gezicht zat ze voor me op de bank: “Ik weet echt niet hoe het kan, Wil. Het moet door de pil heen zijn gebeurd. Wat moet ik nou doen? Ik zit hier echt niet op te wachten en ik heb nog zoveel plannen en dromen!” Zou deze vriendin over een paar jaar verplicht zijn geweest om een baby te houden, in plaats van dit zelf te mogen bepalen? De gevolgen van de verwerping van Roe vs. Wade in een notendop.  

Roe vs. Wade is de doorslaggevende uitspraak – let op, het is geen wet – van het Amerikaanse Hooggerechtshof over de legalisering van abortus. In 1973 werd deze uitspraak (jurisprudentie) gedaan en gerespecteerd door de rechters uit alle staten van de VS. Roe vs. Wade in een notendop: Jane Roe (pseudoniem) zij wilde een abortus, maar dit was verboden in de VS. In de grondwet stond niet het recht op abortus opgenomen, maar wel het recht op privacy in de privésfeer (14^de amendement). Roe’s advocaten hebben dit op papier gezet en dit recht zorgde ervoor dat abortus werd gelegaliseerd. Er kwam een einde aan illegale praktijken en meer keuzevrijheid voor de vrouw.

Na Roe vs. Wade kwamen de eerste gedoogde abortusklinieken in Nederland. Vervolgens werd in 1980 een officieel artikel toegevoegd aan het Wetboek van Strafrecht: de Waz (Wet afbreking zwangerschap). Deze wet beschrijft wie een abortus mag uitvoeren, wanneer, waar en aan welke voorwaarden moeten worden voldaan. Ook wordt door deze wet de verantwoordelijkheid voor het ongeboren leven bij de vrouw neergelegd en niet bij de staat.

De jurisprudentie Roe vs. Wade is afgelopen week teruggedraaid door het Amerikaanse Hooggerechtshof. Deze grotendeels conservatieve groep (zes conservatieve en drie progressieve leden) is de nalatenschap van voormalig president Donald Trump. Aan de hand van drie artikelen laat ik de gevaarlijkste gevolgen – ook buiten de VS – van het abortusverbod zien.

Extase
De Dyke March van 25 juni jongstleden in New York is een stuk minder vrolijk dan normaal gesproken, want boven het feest zweeft een donkere wolk. Missouri, Alabama, Louisiana, South-Dakota en Utah verboden meteen het recht op abortus na het beëindigen van Roe vs. Wade. Uiteindelijk zal het verbod gelden voor ongeveer de helft van staten, met name in het Republikeinse midden van de VS. Meteen na het verbod jubelde voormalig vicepresident Mike Pence: “Het leven heeft overwonnen, in elke staat van het land.”

Corrigeren
De Republikeinse opperrechter Clarence Thomas schrijft in een eigen publicatie dat het Hooggerechtshof nu gaat kijken of er meer zaken uit het verleden 'gecorrigeerd' moeten worden. Hij doelt daarbij op het recht op anticonceptie, het homohuwelijk en zelfs het recht op seksuele intimiteit tussen mensen van hetzelfde geslacht. Die eerste twee zijn in de VS gelegaliseerd op hetzelfde juridische beginsel als Roe vs. Wade (het 14^de amendement).

President Joe Biden staat niet achter het vonnis en noemt de VS “150 jaar terug in de tijd geworpen”. Biden belooft verzet met een stem tegen de Republikeinen, maar dit kan ook een strategisch plan zijn voor de verkiezingen (‘midterms’) in november. Biden wil de gematigde Republikeinen op deze manier verleiden tot een stem aan zijn kant. Trump had al binnenskamers gewaarschuwd dat de verwerping van Roe vs. Wade ‘slecht zou zijn voor de Republikeinen’ en hen dus achterban zou kosten. Maar wat Biden concreet kan doen is de vraag, want dit Hooggerechtshof heeft aanzienlijk de meeste macht.

Geen Europese afspraken
Waar abortus in Argentinië pas in 2020 werd gelegaliseerd, gaat het in sommige Europese landen alweer de andere kant op. In het katholieke Malta is abortus, zonder uitzondering, verboden! Er zijn geen internationale Europese afspraken over abortus, maar in de meeste lidstaten is abortus tijdens de eerste twaalf weken legaal. Hierna stellen de meeste landen voorwaarden: abortus is alleen legaal als het leven van de moeder in gevaar loopt of als er ernstige gezondheidsrisico’s zijn voor zowel foetus als moeder.

Naast Malta is abortus ook verboden in de conservatieve en katholieke Europese ministaten Vaticaanstad, Andorra en Liechtenstein. Wie een abortus ondergaat of uitvoert, riskeert een gevangenisstraf. In Polen en Ierland is een abortus wel legaal, maar zij hebben de strengste wetten. Zo mag je in Polen bijvoorbeeld pas een abortus als je bewijs hebt van een verkrachting, incest of extreem hoge gezondheidsrisico’s.

Pronatalisme
Natalisme betekent het bevorderen – door de overheid - van het krijgen van kinderen en ouderschap om het voortbestaan van de mensheid te verzekeren. Een voorbeeld hiervan is premier Orbán van Hongarije: hij wil belastingvoordelen geven aan mensen met meer dan vier kinderen. En in Polen en Italië wordt seksuele voorlichting op scholen ontmoedigd.

Ook in landen met relatief liberale wetgeving wordt abortus ontmoedigd. Zo mag in Duitsland een abortus tot slechts 12 weken en in Frankrijk 14 weken. Ook de verplichte 'bedenktijd’ is een manier die door de overheid in het leven is geroepen om vrouwen – hopelijk - te laten twijfelen. In Nederland is de bedenktijd van vijf dagen sinds kort gelukkig afgeschaft.

Gedwongen bevallen
“Let’s call the overturning of Roe v Wade what it is: state-sanctioned forced birth”, schrijft journaliste Rhiannon Lucy Cosslett in haar opiniestuk voor The Guardian. Denk eens aan alle kinderen die niet gewenst geboren gaan worden, kinderen die kinderen moeten baren, ouders die niet voor deze kinderen willen of kunnen zorgen en een land dat hen niet beschermt. “Dat wordt de toekomst voor de conservatieve staten in de VS”, aldus Cosslett.

Het afschaffen van abortus wordt een humanitaire ramp, want naast alle ongewenste kinderen zal er ook een bizar hoog aantal vrouwen sterven aan miskramen of illegale abortussen. Dat abortus niet meer mag, betekent namelijk niet dat het niet meer zal plaatsvinden. Vooral arme en gemarginaliseerde vrouwen worden het slachtoffer. Daarnaast is er nog het risico dat - mocht de vrouw de miskraam overleven - ze waarschijnlijk alsnog in de cel belandt voor 'moord' op de foetus of baby. Net zoals het geval is bij de vrouwen in El Salvador die zichzelf ‘Las 17’ noemen. Een groep vrouwen die allemaal een gevangenisstraf moeten uitzitten, omdat ze hun (ongeboren) kind hebben 'vermoord'.

Vrouwenlevens
Een ander choquerend feit is dat artsen - in de VS - nu ook niet bij complicaties zullen ingrijpen met een levensreddende abortus. Daarnaast zullen vrouwen minder snel medische hulp zoeken bij een miskraam of bloedingen na een (illegale) abortus, uit angst voor vervolging. ‘Pro-life’ moet je dus met een korreltje zout nemen, want dit gaat ten koste van vele vrouwenlevens.

Hopelijk ben je nu iets meer te weten gekomen over de gevolgen van het verbod op abortus in de VS en de rest van de wereld. Biden houdt hoop, de nieuwe generatie gaat overal ter wereld de straat op om te protesteren en hopelijk blijven de gruwelijkheden met onder andere verbogen kledinghangers vrouwen wereldwijd bespaard.

Ook zo boos geworden na deze gebeurtenissen? Kom mee protesteren voor Baas in eigen Buik, zaterdag 2 juli op de Dam in Amsterdam!

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.

Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, LinkedIn en Facebook.