WAAROM LOVER VANDAAG WEL OVER FERGUSON GAAT

Afgelopen maandag was een rampzalige dag voor Afro-Amerikanen. Een volksjury van twaalf mensen besloot op het laatste nippertje bekend te maken dat politieagent Darren Wilson niet vervolgd zou worden voor de moord op Michael Brown, een 18-jarige tiener uit Ferguson, Missouri. Die uitspraak is gerust schokkend en angstaanjagend te noemen. Wilson hield op 9 augustus twee jongens aan omdat ze over straat liepen in plaats van de stoep. Hij blokkeerde hun route met zijn dienstvoertuig en sprak de twee aan door het raam. Er ontstond een worsteling tussen Wilson en Brown waarbij het dienstpistool van Wilson twee keer werd afgevuurd. Daarna rende Brown hard weg. Korte tijd daarna was het lichaam van Brown doorzeefd met zes kogels, waarvan twee in het hoofd.

Er bestaan twee scenario's voor wat hieraan voorafging. Volgens meerdere ooggetuigen werd Brown de auto ingesleurd, probeerde hij te vluchten en stak hij daarna zijn handen op en probeerde zich over te geven, waarna hij werd neergeschoten. Dit strookt met de autopsie en het forensisch bewijs. De enige tegenspraak kwam van Wilson zelf, die beweerde dat Brown zijn dienstwapen probeerde te ontworstelen, en na zijn vluchtpoging een charge uitvoerde op zijn persoon. Brown stierf op zo'n vijftig meter afstand van het voertuig, waaruit blijkt dat Wilson hem achtervolgd moet hebben. Volgens Wilson had Brown hem (met blote handen) ernstig verwond, maar op foto’s is daar niets van te zien.

Welk van deze twee scenario’s de waarheid is lijkt voer voor een rechtszitting. Helaas zijn de politiemacht en burgemeester van Ferguson en zelfs gouverneur Jay Nixon niet bepaald onpartijdig gebleken. Het lijk van Michael Brown is vier en een half uur onbedekt blijven liggen op straat, alvorens te worden afgevoerd door politieagenten in een ongemarkeerd busje. Dagenlang weigert de politie een verklaring af te geven of de naam van de politieagent bekend te maken.

Als er eindelijk een verklaring komt, gaat die gepaard met beelden van een bewakingstape waaruit zou blijken dat Michael Brown die dag sigaren had gestolen. Later zou de politie toegeven dat Darren Wilson hier niets vanaf kon weten. Er zijn ernstige twijfels of het wel Michael Brown is op de beelden, te meer omdat de winkeleigenaar dat ontkent. Michael Brown werd in feite een dief genoemd tijdens de bekentenis over zijn eigen moord. Het bleek later dat Wilson geen officieel rapport heeft geschreven en dat de autopsie niet goed is geregistreerd. De politiemacht van Ferguson heeft een geschiedenis van overmatig geweld en racistische intimidatie. Zo is er ooit een zwarte man aangeklaagd voor vandalisme omdat hij bloedde op een politie-uniform (!) terwijl hij werd geslagen en getrapt door meerdere agenten. Ook is Ferguson grotendeels zwart, maar de gemeentelijke overheid nagenoeg volledig wit. De gemeente verdient grof geld aan boetes waarvan zwarte burgers er onevenredig veel krijgen. 

In reactie op deze poging om Browns dood te rechtvaardigen ontstond er een langdurig, grotendeels vreedzaam protest. Bendeleden voorkwamen plunderingen. Blanke anarchisten probeerden confrontaties met de politie uit te lokken. Politieagenten gingen met pantserwagen, gasmasker, kogelvrij vest en machinegeweer de straat op. Woonwijken werden bestookt met traangas en rubberkogels. Holocaust-overlevenden en journalisten worden geïntimideerd en gearresteerd. Er werd zelfs een no-fly zone afgekondigd om luchtfotografie te voorkomen. Wie de politie opbelde om verhaal te halen werd uitgelachen en genegeerd. Politieagenten en pro-Wilson-demonstranten spraken over 'monsters', 'beesten' en 'wilden'. Officiële toespraken bagatelliseren de dood van een tiener en betuttelen een verontwaardigde gemeenschap. Bij wijze van protest, en tragisch genoeg uit zelfverdediging houden demonstranten hun handen omhoog en scanderen 'Hands Up, Don't Shoot!' Voorstanders van Wilson zamelden honderdduizenden dollars in voor zijn verdediging. De Ku Klux Klan marcheerde in solidariteit met de blanke politieagent. Er werd een billboard gekocht met daarop de racistische beschimping 'Pants Up, Don't Loot!'

De staat Missouri heeft zich voorbereid op hevige rellen door grote hoeveelheden militair materieel in te zetten. De noodtoestand is al afgeroepen voordat de volksjury uitspraak deed. Uit foto's en filmpjes van demonstranten blijkt dat de ME hun campagne van escalatie en intimidatie voortzetten. De president maant tot kalmte terwijl de politie een café bestookt met traangas. De sfeer is grimmig.

De hoeveelheid leugens, verdachtmakingen en regelrecht racisme van overheidswege is oorverdovend, en maandag verkondigde dat de volksjury met haar uitspraak in feite dat politieagenten in Missouri weg kunnen komen met moord op zwarte jongens. Het is niet eens moeilijk. Getuigen en forensisch bewijs leggen geen gewicht in de schaal. Als je zegt dat hij je aanviel, wordt je geloofd.

In de rest van de VS lukt het ook. Kijk maar naar Trayvon Martin. Vonderrit Meyers, Darrien Hunt. Toen de zwarte John Crawford in zijn rug werd geschoten in een Walmart (omdat hij een luchtbuks van de plank haalde), stierf een blanke vrouw aan een hartaanval. De politie wordt nu aangeklaagd voor háár dood. Tanesha Anderson werd onlangs gedood toen een politieagent haar zo hard tegen de grond sloeg dat ze een schedelfractuur opliep. Ze stierf voor de ogen van haar familie. De aanleiding: haar zuster had om assistentie gevraagd omdat de bipolaire Tanesha haar medicijnen niet wilde innemen. Eergisteren nog werd Tamir Rice, een jochie van twaalf, twee keer beschoten door politie omdat hij een speelgoedpistool liet zien dat hij in zijn riem had gestoken. Geen van deze mensen vormde een reële dreiging. Allemaal neergemaaid binnen seconden. Ik hoop dat u mij mijn taalgebruik vergeeft, als mens vind ik dit moeilijk te verwerken. In alle gevallen werd de schutter in het gelijk gesteld. Het wordt als geloofwaardig gezien dat al deze ongewapende zwarte mensen een dodelijke confrontatie zochten met de politie, en dat dodelijk geweld de veiligste optie is.

Het kan ook anders. Als je geen agent bent, en een vrouw. En zwart. Marrissa Alexander werd bijvoorbeeld belaagd door haar ex-man, die in de rechtbank toegaf dat hij haar had bedreigd met de dood. Toen ze als waarschuwing een kogel in de muur schoot, kreeg ze twintig jaar cel. In hoger beroep heeft de openbaar aanklager zestig jaar geëist. Dus pleitte Alexander onlangs schuldig in ruil voor strafvermindering. Zo kan het dus ook. Als je een zwarte vrouw bent ben je immers geen blanke agent.

Als je een blanke massamoordenaar bent, kun je er van op aan dat je levend wordt aangehouden. Je buren zullen vol verbazing verzuchten wat een aardige kerel je was. Opiniemakers zullen zich afvragen wat jou zo ver heeft kunnen brengen. Ze zullen  jouw schuld aan een groot maatschappelijk probleem wijten. Het échte maatschappelijke probleem is echter dat er een dubbele standaard gehanteerd wordt voor blank en zwart. Ferguson is de onthulling dat het sociaal contract in de VS in de praktijk geen bescherming biedt voor zwarte burgers. Zesenveertig jaar geleden werd burgerrechtenlegende Martin Luther King jr. vermoord. In 1999 werd de Verenigde Staten van Amerika in een civiele rechtszaak veroordeeld als schuldig aan samenzwering. 

Ik zou graag willen zeggen dat deze vormen van staatsgeweld Nederland vreemd zijn, dat dergelijke feiten Amerikaanse toestanden zijn. Maar zaken zoals die van Rishi Chandrikasing – die bijna op de dag twee jaar geleden werd gedood door een politiekogel – weerspreken dat. Net als bij Brown was er geen sprake van bewijsbare dreiging. In beide gevallen probeerde het slachtoffer te vluchten. In beide gevallen beweerden de officieren in kwestie dat ze zichzelf in gevaar achten. In beide gevallen verdedigde de officier van justitie het handelen van de politie. En in beide gevallen was het slachtoffer donker. Verhalen over politiegeweld in de Schilderswijk, of van verdachte tactieken tijdens de protesten over Zwarte Piet in Gouda, schetsen het beeld dat Vrouwe Justitia ook in Nederland niet kleurenblind is.

Ik ben blank, en dus kan ik niet spreken voor mensen met een andere huidskleur. Ik kan alleen iedere blanke Nederlander op het hart drukken dat dit meer dan genoeg reden zou moeten zijn om alle vormen van racisme en discriminatie, bedoeld of niet, als een serieus probleem te zien dat verder gaat dan de bewuste haat die normaliter met racisme geassocieerd wordt. Het neemt ook de vorm aan van instinctieve, onbewuste  angst, en bovenal een onwil om te luisteren en de definitiemacht over wat racisme is uit handen te geven. Elke dag dat wij het tolereren is een belediging voor de groeiende waslijst aan bruine slachtoffers van blank geweld.   

Enkele gebruikte bronnen:
De meest forensische analyse van de zaak: 

Een compilatie van ooggetuigenverklaringen: http://www.dailykos.com/story/2014/10/31/1340611/-The-complete-guide-to-every-public-eyewitness-interview-in-the-shooting-death-of-Mike-Brown
Het complete jury-transcript: http://www.msnbc.com/the-last-word/watch/shocking-mistake-in-darren-wilson-grand-jury-364273731666