Women's March 2019: Loop jij mee?

Bron Flickr foto door David Shamma

Aanstaande zaterdag trekken duizenden mensen weer de straten van Amsterdam op om de Women’s March 2019 te lopen. Dit jaar staat niet alleen de onderdrukking van vrouwen centraal, maar is de mars bedoeld als protest tegen allerlei vormen van discriminatie. Maar heeft het meelopen in zo’n mars eigenlijk wel nut? (Spoiler alert: wij denken van wel.)

Women’s March in de VS: verdeeldheid en minder deelnemers
Afgelopen januari vond in de Verenigde Staten de derde Women’s March plaats. Over het hele land vonden protestmarsen plaats tegen het presidentschap van Trump. Een duidelijke middelvinger naar de overheid, zou je denken. En dat is de Women’s March ook, die sinds de eerste editie in Washington, na de inauguratie van Trump, wereldwijd opvolging kreeg. Maar achter de schermen van de organisatie is de werkelijkheid minder rooskleurig. Waar er in 2017 maar liefst tweehonderdduizend demonstranten de straten van Washington vulden, waren dat er dit jaar ‘slechts’ een paar duizend.

De afgelopen twee jaar raakte de Women’s March in opspraak, omdat enkele organisatoren anti-semitische sentimenten hadden geuit of die van anderen hadden getolereerd. Van de 500 deelnemende organisaties trok ongeveer de helft zich terug. Enkele zusterdemonstraties distantieerden zich van de Women’s March. En her en der ontstonden er concurrerende marsen, die plaatsvonden in wijken waar veel Joden wonen, op een ander tijdstip dan de sjabbat.

De twee bekendste organisatoren van de mars, Tamika Mallory en Carmen Perez, bleven benadrukken dat de Women’s March er voor iedereen is en liepen dit jaar mee met de groep ‘Jewish women of color’. Toch is het imago van de Women’s March geschaad: is er te veel verdeeldheid en exclusie binnen de organisatie om als vrouwen van diverse afkomsten, politieke overtuigingen en religies onder een vlag te kunnen protesteren?

Solidariteit versus verdeeldheid
De verdeeldheid die de Women’s March parten begint te spelen, is een probleem dat activistische stromingen al jarenlang plaagt. Omdat er ook binnen mensenrechtenbewegingen uitsluitingsmechanismen aan het werk zijn, ontstaan er onvermijdelijk discussies onder deelnemers van die bewegingen. Het is zeker terecht dat we een kritische blik naar binnen werpen en onze feministische kringen niet zien als volmaakte safe spaces – want dat zijn ze helaas niet altijd. Het vooropstellen van het ene identiteitsaspect (zoals seksualiteit of religie) binnen een bepaalde gemeenschap resulteert soms in de exclusie van mensen met andere identiteiten.

Maar verbetering is mogelijk. Zo is het bewustzijn dat discriminatie nooit een ‘single-issue problem’ is – in de woorden van Audre Lorde – nog pril en worden feministische kringen langzaam maar zeker steeds intersectioneler. Een waardevolle ontwikkeling, die niet over een nacht ijs is gegaan. Laten we elkaar dus op een affirmatieve manier scherp houden en attenderen op de mogelijkheden om onze eigen communities inclusiever te maken.

Wat echter niet mag gebeuren, is dat we in de tijd die verandering soms nodig heeft de schouders laten hangen en het beeld accepteren dat mainstream media ons nog te vaak voorschotelen: dat feministen het zelf ook niet eens kunnen worden en dus maar niet te serieus genomen moeten worden. Niet meelopen in de Women’s March draagt echter bij aan dat ‘kibbelende feministen-imago’. Niet meelopen dempt het tegengeluid en waarom zou je jezelf het recht ontnemen om jezelf te laten horen? Laten we daarom op zaterdag samen lopen voor een inclusievere wereld en met elkaar in gesprek blijven gaan over de blinde vlekken binnen het feminisme. Het een hoeft het ander niet uit te sluiten.

En gelukkig is Amsterdam geen Washington. De Women’s March in onze hoofdstad is dit jaar een oproep tot solidariteit, tot het vechten voor ieders rechten om te mogen zijn wie hij/zij/hen wil zijn, ongeacht iemands gender, etniciteit, religie, ability, etcetera. Ga je niet voor jezelf omdat je zelf geen onderdrukking ervaart? Loop dan voor de mensen die nog op dagelijkse basis discriminatie ervaren. Solidariteit is niet ouderwets; het is onontbeerlijk.

Spandoeken in plaats van Insta posts
Oké, je wilt je mening laten horen. Maar waarom zou je daarvoor van je bank af komen? Kun je geen tegengeluid geven via sociale media? Je zou inderdaad kunnen beargumenteren dat Instagram stories en comment sections de virtuele spandoeken van nu zijn. En ja, sociale media maken meningen die tegen de mainstream indruisen zichtbaarder, vooral in campagne-vorm en met een succesvolle hashtag.

Maar er is ook nog zoiets als een filterbubbel: als je Instagram- of Facebookpost een groot bereik heeft, is de kans groot dat je vooral gelijkgestemden hebt bereikt. Hartstikke leuk, al die likes van je medefeministen of die ene tante die toch alles wel leuk vindt wat je post. Maar stel je eens voor dat jouw tegengeluid ook daadwerkelijk gehoord wordt door andersdenkenden? Dan wordt het gesprek pas echt interessant.

Daarnaast is het internet tegenwoordig zo’n woud aan meningen geworden, dat het misschien nog zinniger is om offline gestalte te geven aan je mening – waar die nog wel opvalt. Daarnaast is zo’n Women’s March ook nog eens de ideale kans om je local feminist heroes in het echt te spotten en spreken. Veel leuker dan al die onbeantwoorde DM’s, nietwaar?

Het moet en zal beter
En als al het bovenstaande je nog niet overtuigd heeft om je zaterdag aan te sluiten bij de Women’s March, boor dan eens de woede in jezelf aan. Want we hebben als Nederlanders verdorie genoeg om boos over te worden:

• De vruchtbaarheidsbehandeling van lesbische vrouwen wordt wellicht niet meer vergoed. Dit maakt het voor lesbische stellen nog ingewikkelder om een gezin te stichten.
• Nog steeds verdienen vrouwen gemiddeld 15,5% minder dan mannen.
• Nederland staat op de ranglijst voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen op de 27e plaats. Zo denderend doen we het dus niet op dit vlak.
• Vrouwen zijn bijvoorbeeld ondervertegenwoordigd de bestuurswereld en de academische sector.
• En Hollandse papa’s krijgen nog steeds schandalig weinig vaderschapsverlof.
• Een aangepaste versie van de Nashville-verklaring wordt binnenkort gebruikt als lesmateriaal voor gelovige jongeren. Vergeef me als ik sceptisch ben over het inclusieve karakter van deze Nashville-verklaring 2.0.
• Geerte Piening strijdt al twee jaar voor meer openbare toiletten voor vrouwen, maar vooralsnog moeten we het nog steeds met een plaskrul stellen.
• De Zwarte Pieten-discussie woedt ieder jaar heviger en toch kijken veel politici nog de andere kant op.
• Hoewel zo’n 630 asielkinderen in Nederland mochten blijven afgelopen jaar, is het kinderpardon vanaf nu geheel afgeschaft. Dat voorspelt weinig goeds voor de kinderen die in de toekomst naar ons land vluchten.
• We hebben nog steeds volksvertegenwoordigers die roepen dat mensen in probleemwijken harder moeten worden gestraft voor criminaliteit (Stef Blok).
• En laten we het dan maar niet hebben over de peilingen voor de komende Provinciale Staten-verkiezingen, waarin Forum van Democratie op het moment van schrijven zo’n 15 zetels meer zou krijgen. (Andmay we remind you, de leden van de PS kiezen die van de Eerste Kamer.)

Geen excuus meer om thuis te blijven
En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Het argument ‘maar in Nederland hebben we het goed voor elkaar’ is dus bij deze nietig verklaard.

En nee, deze zaken zijn niet op te lossen door een keer de straat op te gaan. En ja, er zijn zeker verschillende meningen en belangen onder de deelnemers van zo’n protestmars. En tja, een Instagram-post kost minder energie dan een wandeling van twee en een half uur.

Maar meelopen betekent wel de verantwoordelijkheid nemen om discriminatie bespreekbaar te maken en gebruik maken van je burgerrecht om je stem te laten horen. Het betekent dat jouw tegengeluid ook gehoord wordt door mensen die je normaal gesproken misschien niet bereikt. En het betekent dat we gezamenlijk – hoe anders we ook zijn – het verschil kunnen maken. Tot zaterdag.