Anora - Over kwetsbaarheid, macht en zelfbeschikking
Beeld door TMDB
In Anora neemt regisseur Sean Baker ons mee in een verhaal vol humor en chaos. De film volgt het leven van Ani – een jonge stripper die zichzelf zo noemt – in haar zoektocht naar een betere toekomst. Wat begint als een luchtige komedie, ontvouwt zich tot een analyse van macht, klasse en vrouwelijke zelfbeschikking.
Ani ontmoet Ivan, een charmante maar onvolwassen zoon van een Russische oligarch, tijdens een avond waarin hij haar inhuurt voor een privé-dans. Ani werkt als danseres om te overleven en te ontsnappen aan de beperkingen van haar sociale klasse. Haar wereld wordt gekenmerkt door financiële onzekerheid en eenzaamheid, waardoor het contrast met de extravagantie en rijkdom van Ivans wereld des te groter is. Wanneer Ivan haar ontmoet, valt hij voor haar charisma en biedt hij haar een ontsnapping uit haar harde werkelijkheid door met haar te trouwen. Ivans familie, echter, reageert met afkeuring en wantrouwen op Ani, waarbij ze haar zien als iemand die niet past in hun elitaire milieu. Wat lijkt op een stap richting haar droomleven, verandert al snel in een nachtmerrie waarin Ani moet navigeren door de controle van Ivans familie en de beperkingen van een leven onder constante mannelijke invloed.
Feminisme en kwetsbaarheid
Wat Anora onderscheidt, is de manier waarop Ani’s reis niet wordt gereduceerd tot een eenvoudige triomf van onafhankelijkheid. In plaats daarvan is het een verkenning van wat het betekent om kwetsbaar te zijn. Ani’s verlangen naar een betere wereld – een waarin ze de luxe en stabiliteit heeft die ze nooit heeft gekend – wordt niet afgeschilderd als zwakte, maar als moed. Het vereist kracht om hoop te hebben, om risico’s te nemen, en om je open te stellen, zelfs wanneer dat betekent dat je tijdelijk afhankelijk bent van iemand anders.
Toch gaat Ani’s verhaal verder dan afhankelijkheid. Terwijl ze door de machtsdynamieken van Ivan en zijn familie navigeert, weigert ze zichzelf te laten reduceren tot een passieve pion. Haar woede en verzet tegen de pogingen van Ivans familie om haar “op te lossen” zijn een bewijs van haar vastberadenheid om gezien te worden als meer dan een trofee of een probleem. Ani’s keuzes, hoe imperfect ook, zijn van haarzelf.
De laatste scène van Anora is de emotionele kern van dit verhaal. Na een lange reis, vol met conflicten en mislukte pogingen om de controle over haar leven te herwinnen, keert Ani terug naar haar appartement. Haar samenzijn met Igor – een van de handlangers van Ivans familie die haar thuis brengt – in de auto buiten haar huis is intiem en pijnlijk. Igor overhandigt haar de trouwring die ze van Ivan heeft gekregen, een symbool van haar mislukte droom maar juist nu ook een nieuwe start.
Wat volgt is een fysieke, woordeloze uitwisseling waarin Ani de controle behoudt. Ze zoekt toenadering tot Igor, maar stelt duidelijke grenzen: ze weigert hem te kussen. In deze kleine handeling zit betekenis; Ani gebruikt haar lichaam niet meer om te overleven, maar om haar eigen emoties te uiten. Haar tranen, die eindelijk vloeien, zijn geen teken van zwakte, maar van haar menselijkheid. Deze verstilde scène biedt een feministisch perspectief. Feminisme betekent hier niet het afwijzen van afhankelijkheid of kwetsbaarheid, maar het omarmen ervan als een bewuste keuze.
Een nieuwe kijk op macht en agency
Wat Anora zo krachtig maakt, is dat feminisme niet wordt gereduceerd tot een eenduidige boodschap. Het is geen verhaal waarin Ani eenvoudigweg de man afwijst of haar onafhankelijkheid herwint door alle hulp te verwerpen. In plaats daarvan laat de film zien dat kwetsbaarheid, afhankelijkheid en zelfs het verlangen naar redding ook feministische eigenschappen kunnen zijn – zolang ze voortkomen uit een eigen keuze.
Ani verlangt niet naar een sprookjesachtige redding. Haar droom om gered te worden door een partner is niet naïef, maar menselijk. De film laat echter ook zien hoe die droom niet opgewassen is tegen de diepere ongelijkheden en machtsstructuren waarmee Ani geconfronteerd wordt. Ani hoeft niet volledig onafhankelijk te zijn om zichzelf te zijn; haar strijd om gezien en erkend te worden is al een overwinning.
In de laatste scène – en door de hele film heen – viert Anora de complexiteit van vrouw-zijn in een wereld vol machtsdynamieken en tegenstrijdige verwachtingen. Ani mag falen, dromen, gered willen worden, en toch blijven vechten om zichzelf te zijn.
Sean Baker laat zien dat het leven niet alleen draait om onafhankelijkheid, maar ook om het recht om te voelen, om kwetsbaar te zijn, en om keuzes te maken die niet altijd perfect of afgerond zijn. Door Ani’s reis open te laten en de kijker uit te nodigen om haar keuzes en emoties zelf te interpreteren, wordt Anora een krachtig pleidooi voor de erkenning van de veelzijdigheid en menselijkheid van vrouwen.
Steun LOVER!
LOVER draait sinds de start in 1974 volledig op vrijwilligers en donaties. Wil je dat een van Nederlands oudste feministische tijdschriften blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind hier.