BETA DISINI: een Moluks perspectief

Beta Disini

Vanaf aanstaande zondag 21 maart blikt het Moluks Historisch museum terug op 70 jaar Molukse aanwezigheid in Nederland. Zondag om 12.00 wordt afgetrapt met een livestream onder de naam BETA DISINI: Ik ben hier. Daarna gaat de (voorlopig) virtuele wisselexpositie van start genaamd IKAT dat verweven betekent in het Bahasa Indonesia.

Voor deze bijzondere gelegenheid sprak ik met een van de organisatoren Charisma Pical.

Welk jubileum vieren jullie aanstaande zondag?

Op 21 maart aanstaande is het precies 70 jaar geleden dat de eerste boot met oud-KNIL militairen en hun gezinnen aankwam in de Rotterdamse haven. In juni 1951 kwamen de laatste boten aan uit Indonesië. Dit is dus een belangrijke periode van de gedeelde geschiedenis tussen de Molukken en Nederland, en dit grijpen we aan om hierop terug te blikken.

Dan hebben we het niet alleen over 70 jaar Molukse aanwezigheid in Nederland, maar ook over 350 jaar koloniale overheersing door Nederland die hieraan voorafging. Bijvoorbeeld de genocide door de Nederlandse regering op de Banda-eilanden. Zoveel van onze gedeelde geschiedenis is nog onderbelicht of weinig kritisch onderzocht. Wat is er nou eigenlijk bekend over de Molukse gemeenschap? Dan komt men al gauw uit op de treinkaping in de jaren 70 of op de motorclub Satudarah, en dat was het dan. Er is te weinig kennis over wie wij zijn, zowel binnen maar vooral buiten de gemeenschap.  Dan heb ik het over onze geschiedenis, maar zeker ook over onze diversiteit, de verschillende culturen op de Molukken en hier in Nederland, de verhalen van verschillende generaties. Deze veelzijdigheid vormt dan ook het startpunt van deze expositie, en sluit aan op onze hernieuwde visie voor het Moluks Historisch Museum.

Vertel eens over deze visie?

Het Moluks Historisch Museum is in 1990 in Utrecht opgericht. In 2012 sloot zij haar deuren, en in 2018 maakte zij een nieuwe start in Den Haag - nu onder leiding van de nieuwe directeur Henry Timisela.  Het Moluks Historisch Museum wil zorgdragen voor de geschiedenis, deze koesteren en delen, maar heeft ook een blik op de toekomst gericht. En daarbij wordt ook over de Nederlandse grenzen gekeken. Want niet alleen in Nederland is er een grote Molukse gemeenschap, ook in Amerika en bijvoorbeeld Australië. Het is belangrijk die verbindingen te leggen.

Die blik op de toekomst zien we ook terug in hoe deze expositie inhoudelijk vormgegeven is. Er vindt op het moment eigenlijk een soort generatieverschuiving plaats. De eerste generatie - de opa’s en oma’s - zijn er niet heel lang meer en onze ouders worden ouder. Wij - de derde en vierde generatie - zijn nu aan zet om de culturen te gaan overdragen.  Wij stellen onszelf daarom vragen: Wat houdt Moluks zijn voor ons in? Wat willen we meenemen? Maar ook, wat willen we loslaten? Welke taboes willen we bespreken? Dit is een spannend proces. In Molukse culturen ligt er veel nadruk op respect voor de ouderen.  Voor jongere generaties is het soms lastig om ons eigen verhaal te vertellen, onze eigen relatie met de Molukse cultuur en geschiedenis. Er is vaak wel een oudere die je even gaat vertellen hoe het wel of niet moet. Dit kan soms beklemmend zijn.

Toch is dat precies wat we willen met deze expositie, vandaar de titel Ikat dat ‘verweven’ betekent. We willen de meerstemmigheid voor het voetlicht brengen, de verschillende verhalen delen met elkaar, dus binnen de gemeenschap, maar ook tonen aan de buitenwereld. Want er is meer dan de stereotypes en stigmatisering die de Molukse gemeenschap al heel lang moet dragen. Dus tot aan juni hebben we een virtuele wisselexpositie die iedere maand door twee verschillende kunstenaars wordt ingevuld. Deze kunstenaars komen én uit een andere discipline én zijn van een andere generatie. Wat betekent Moluks zijn voor hen? Vervolgens gaan ze via hun werk de dialoog met elkaar aan. En met de toeschouwer uiteraard.

De kick-off van deze expositie begint aanstaande zondag met de livestream BETA DISINI.

Wat mogen we van de livestream verwachten?

Het wordt een bijzonder spektakel! We schakelen live in op zes verschillende locaties. Bijvoorbeeld bij de Loydkade in Rotterdam, een van de locaties waar de eerste boten aanmeerden. Er schuiven gasten aan op het gebied van kunst, wetenschap, educatie en sport, waaronder columnist en activist Milko Hitijahubessy, Phd onderzoeker Tamara Soukotta en Historicus Joaniek Vreeswijk. Moderators zijn columnist en filmmaker Jeftha Pattikawa, bekend van het project Verloren Banden, en sportvrouw Rocky Hehakaija, directeur van stichting Favela Street. De muzikale bijdrage wordt onder meer verzorgd door Safa Liron en Rafael Sinay. Met al deze gasten willen we een bijdrage leveren aan een meer evenwichtige beeldvorming van mensen met Molukse roots.

Tot slot, wat betekent Beta Disini voor jou?

Beta Disini betekent letterlijk ‘ik ben hier’. Voor mij houdt het in dat we benoemen dat we hier nog steeds zijn. We zijn hier ondanks alles. Er is echt veel pijn en trauma in ons verleden, en nog steeds speelt dit verdriet een grote rol in onze gemeenschap. Maar met Beta Disini willen we juist ook benadrukken dat onze voorouders het hebben overleefd. En niet alleen lichamelijk, maar ook op zo’n manier dat zij in staat zijn geweest om hun kinderen groot te brengen, om een leven op te bouwen. Dus we zijn er nog steeds, ondanks alles, en nog belangrijker: we zijn nog steeds liefdevol. Die betekenis draagt ‘Beta Disini’ voor mij in zich.

Wil je je aanmelden voor de livestream op zondag 21 maart of de virtuele expositie Ikat bezoeken? Bezoek www.museum-maluku.nl.

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.