Digitale zwartgalligheid
insite
Ook genoeg van door commercie gedreven gecomputeriseerde popmuziek, Hollywood-romantiek en literaire thrillers? Neem eens een online duik in de geschiedenis van de transgressieve cultuur. Deze heeft haar wortels in het New York van de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Dat waren zwarte jaren voor de stad. New York City werd getroffen door armoede, die criminaliteit en nihilisme als respons had. Als men niet dood zou gaan door de bom, dan ging men wel dood aan AIDS of doodslag. Deze sfeer vertaalde zich in film, fotografie, muziek en performance art. Degenen die zich niet konden vinden in de burgerlijke consumptiemoraal kwamen samen in gekraakte panden.
Geïnspireerd door de punkbeweging vormden zij exponenten van een trangressieve cultuur, een cultuur die vooral de donkere kant van het menselijk bestaan belichtte. Niet omdat ze dat zo interessant vonden, maar omdat er in hun visie geen ander leven was om te laten zien. Film bleek een geschikt medium om de ruwheid van het bestaan te verbeelden. Het werd de plek waar verschillende disciplines samen kwamen: muziek, performance, spoken word et cetera. Een overzicht van cinematografisch werk is te zien op www.myspace.com/llikyouridols.
Een van de bekendste uitdragers van de transgressiegedachte was Lydia Lunch (www.lydia-lunch.org), inmiddels vooral bekend van haar muziek en spoken word. In de jaren tachtig speelde ze in Fingered (1986) van Richard Kern, een radicale, nihilistische film die volgens Lunch haar eigen leven weergeeft en kritiek levert op de verdekte en geromantiseerde manier waarop er in de westerse maatschappij met vrouwelijke seksualiteit om wordt gegaan. Voor Lunch maakt seks deel uit van de donkere kant van het leven, het zijn verlangens die wellicht taboe zijn of mensen afschrikken, maar die wel bestaan.
Ook de Canadese filmmaker, fotograaf en auteur Bruce Labruce (www.brucelabruce.com), maakte films en foto’s die sterke raakvlakken hadden met de transgressieve stroming in New York. Zijn werk heeft een ontwikkeling doorgemaakt van rauwe underground, zeer expliciete gay films tot werk dat uiterlijk wellicht esthetischer is, maar nog altijd een sterke anarchistische toon heeft. De website nowave.pair.com/no_wave geeft eenzelfde impressie. Deze site biedt een behoorlijk compleet fotoarchief. Het is jammer dat de site niet meer wordt geüpdatet. Wie complete informatie zoekt, kan beter de stukken van Alex Vasey lezen. Op haar persoonlijk blog feministmusicgeek.com heeft Vasey verschillende uitgebreide bijdragen over de underground no wave stroming van de jaren zeventig en tachtig, altijd met een duidelijk feministische insteek. Ook geeft ze voorbeelden van vrouwelijke muzikanten van tegenwoordig die geïnspireerd worden door de muziek uit de transgressieve periode.
Transgressieve literatuur uit de jaren tachtig is een stuk lastiger om te vinden: veel van de werken uit die tijd zijn verloren gegaan. Toch is de invloed van schrijvers als Lynne Tillman, Eileen Myles en Gary Indiana van groot belang geweest voor huidige schrijvers als Jonathan Safran Foer en Chuck Palahniuk. De beruchtste schrijfster en volgens ons interessantste van die tijd is Kathy Acker. In haar werk vind je een afkeer van de maatschappij samen met porno en punk. Op writing.upenn.edu/pennsound/x/Acker.php staan diverse soundbites van lezingen, vraag & antwoord-sessies en spoken word opnames. Veel van haar vroege teksten gaan over hoe vrouwen in deze maatschappij hun genotvolle lichaam wordt ontzegd.
Daarnaast is de website van Dennis Cooper (www.denniscooper.net/lhotb.htm) ook de moeite waard. Cooper is één van de weinige schrijvers uit de transgressieve literaire scene die nog steeds actief is en een eigen uitgeverij heeft. Zijn verhalen gaan vaak over jonge mannen met hun seksuele avonturen, disfunctionele families en geweld. Wie ondertussen genoeg heeft van de zwartgalligheid kan deze donkere tocht in het digitale darmkanaal van de maatschappij het beste afsluiten met de website www.annmagnuson.com. Ann Magnuson balanceert met haar cabaretachtige performances tussen het absurde en het serieuze. Of bekijk het filmpje ‘Ann Magnuson – Made for TV’ op YouTube. Deze compilatie van nagespeelde reclamefragmenten is even grappig als dat het een nachtmerrie is. Voor je het weet maak jij ook deel uit van een wereld die wordt gedomineerd door geld, reclame en kapitalistisch genot. Maar ondertussen heb je wel de kennis dat je niet de enige bent die daar problemen mee heeft en dat je altijd zelf je camera, gitaar of computer erbij kan pakken om jouw duisternis in beeld te brengen.