Een superheldin uit een migrantengezin
Striprecensie
We hebben er al vaak over bericht, maar het nog niet eerder gerecenseerd. Nu heb ik het eindelijk in handen: No Normal, het eerste album van de nieuwe Ms. Marvel Kamala Khan, Amerika’s eerste moslim-superheldin. No Normal is een ‘origin story’, het vertelt hoe de Pakistaans-Amerikaanse tiener Kamala aan haar bovenmenselijke krachten komt en hoe ze ermee om leert gaan.
Laat ik vooropstellen dat No Normal lezen enige kennis vergt van het Marvel-universum. Dat hoeft niet per se via comics, maar je moet wel minstens twee seizoenen Marvel’s Agents of S.H.I.E.L.D gezien hebben om de wetten van Kamala’s wereld te begrijpen. De Terrageen-bom die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van haar krachten wordt in dit eerste album niet uitgelegd, evenmin als het moment waarop Kamala ze ‘inhuman’ noemt.
Een korte cursus Marvel: lang geleden werd de aarde bezocht door een buitenaards blauwhuidig ras met de naam de Kree. Wie Guardians of the Galaxy gezien heeft, is al bekend met ze. De Kree, een oorlogszuchtig ras, zag de menselijke soort als een ideale kweekvijver voor levende wapens. Daarom plantten ze bovenmenselijke genen in sommige mensenexemplaren, die sluimeren tot het moment waarop ze gewekt worden door een Kree-artefact. Dat proces wordt Terragenesis genoemd en de stof die het veroorzaakt Terrageen. Diegenen die het ondergaan en daardoor superkracht ontwikkelen, staan in Marvel-land bekend als de ‘Inhumans’. Elke Inhuman heeft weer andere krachten. De nieuwe Ms. Marvel kan van gedaante en formaat veranderen. Maakt ze haar benen langer, dan is ze sneller. Maakt ze zichzelf of haar handen groter, dan wordt ze sterker. Tot zover niks nieuws in superheldenland.
Wat Ms. Marvel uitzonderlijk maakt, is niet haar heroïsche alter ego, maar haar privéleven als Kamala Khan: een tiener uit een immigrantengezin die dolgraag bij haar leeftijdsgenoten wil horen, maar telkens tegen culturele barrières oploopt. Het rare meisje uit die rare familie met die rare eetgewoontes en feesten. De bedenkers van Kamala zijn duidelijk goed ingevoerd in de moslimgebruiken en –tradities – en juist dat maakt het verhaal gek genoeg het herkenbaarst voor Europese lezers, ook als ze geen moslim zijn. Kamala’s ouders zijn normale ouders die bezorgd om hun kinderen zijn en ze een moreel kompas willen meegeven, dat net als bij alle andere ouders bepaald wordt door hun persoonlijke culturele kader. En ook Kamala is een normale tiener die haar grenzen aftast, haar ouders' normen ter discussie stelt, en net als veel immigrantenkinderen op zoek is naar haar identiteit en haar plaats tussen de culturen. Ms. Marvel wordt duidelijk voor een jong publiek gemaakt en Kamala’s dilemma’s sluiten dan ook aan bij de belevingswereld van dat publiek. Met dat in gedachten is het een geslaagde comic, waarvan het niet verbaast dat het zo snel zo populair geworden is.
No Normal is vlot en met zwier getekend, met als enige minpunt de actiescènes, als er wordt uitgezoomd en de figuurtjes als een soort playmobilpoppetjes worden afgebeeld. Een vreemde en onnodige stijlwisseling die afbreuk doet aan het geheel. Het verhaal zelf blijft dicht op de huid van de hoofdpersoon, we volgen Kamala’s gedachten via een monologue interieur. Dat interne commentaar is vaak gevat en grappig, met veel pop-culturele verwijzingen, net als de dialogen: half superheldencomic en half high school comedy, volgens het recept van Buffy the Vampire Slayer, waar deze succesvolle genrehybride ooit mee begon.
De nieuwe Ms. Marvel is nog niet zo goed en ook niet zo origineel als Buffy, maar wel effectief. Het verhaal wordt met vaart en verve verteld en het uitgangspunt is lovenswaardig: in potentie een waardevolle bijdrage aan de dialoog tussen het westen en de islam – én aan de vrouwenemancipatie in beide culturen, juist omdat Kamala zo universeel herkenbaar is. Door dat uitgangspunt had No Normal had vrij eenvoudig verkeerd kunnen gaan, te moraliserend of te gekunsteld kunnen uitpakken, maar die valkuilen ontwijkt het album kundig, de vertelling blijft naturel.
Rest alleen nog de vraag wanneer de reeks in het Nederlands vertaald gaat worden. Ik kan me namelijk goed voorstellen dat die ook uitstekend bij het middelbare schoolonderwijs ingezet kan worden, onze samenleving zou immers baat hebben bij wat meer onderling begrip. Maar misschien moeten Ms. Marvel dan eerst bij PVV’ers uitdelen.