HOE DE ROMANOFF-KWESTIE KON ESCALEREN

R&T
Natasja van Loon • 6 mei 2015

Joss Whedon, Avengers-regisseur en feministische lieveling sinds zijn tv-serie Buffy the Vampire Slayer, heeft Twitter maandag verlaten vanwege de heibel rondom de behandeling van het Black Widow-personage in de Marvel-films. Eerder al berichtteLOVER over het ontbreken van Natasha Romanoff in de merchandise, maar ook de karakterontwikkeling van het personage in de laatste Avengers-film, The Age of Ultron, riep een storm van kritiek op. En dan is er nog de gelekte memo van Marvel-CEO Ike Perlmutter, waarin hij meldt dat hij een stand-alone-film voor een vrouwelijke superheld maar een slecht idee vindt…

Perlmutter noemt drie geflopte films in zijn gelekte memo, die naar zijn idee demonstreren waarom een Black Widow-film ‘bad business’ zou zijn: Elektra, Catwoman en Supergirl. Dat de laatste, Supergirl, uit 1984 stamt – dertig jaar voor deze memo geschreven is! – en dat vrouwelijke actiehelden zich sindsdien overweldigend als kassuccessen bewezen hebben, is de dinosaurus Perlmutter blijkbaar even vergeten. Dat DC Catwoman én alle Batman-films uit dezelfde periode totaal verneukte met ongeloofwaardige, apocriefe verhalen en dito personagebehandeling blijkbaar ook. Jessica Goldstein van ThinkProgress, dat de memo met begeleidend commentaar heeft gepubliceerd, is in haar ‘Leaked Email From Marvel CEO Is A Listicle About Why Women Can’t Be Superheroes’ zo vriendelijk om er nog een tegenwicht-lijstje bij te doen: mannelijke superhelden wiens films hopeloos geflopt zijn. Na zes flops, van Superman IV, Batman and Robin tot Green Hornet en Green Lantarn, is ze nog niet uitgeteld. En niemand die die flops wijt aan de gender van de hoofdpersoon.

Maar er is meer in de kwestie Romanoff dat op verbluffende wijze demonstreert hoe diep de misogynie nog geworteld zit in Hollywoods opvattingen over super- of actieheldinnen – en dit ondanks het overtuigende succes van The Hunger Games en Divergent (die ik persoonlijk nog niet een kwart zo goed vind als The Hunger Games, maar dat terzijde). Black Widow een slet noemen bijvoorbeeld: niet okay. Ja, seks en verleiding vormen een belangrijk onderdeel van haar instrumentarium als superspionne, maar juist dát is een perfecte aanleiding om de vrouwelijke seksuele empowerment die het personage vertegenwoordigt toe te juichen. Dat acteur Jeremy Renner, die Hawkeye in The Avengers vertolkt, vervolgens in een talkshow zegt dat Natasha Romanoff een slet is omdat ze met vier van de vijf Avengers naar bed is geweest, helpt dan zeer zeker niet. Nog los van het feit dat nergens in de films tot Ultron ook maar een schijn van insinuatie is gedaan dat Black Widow een seksuele band met een van The Avengers heeft. Zetten we daar even het personage van Tony Stark alias Ironman tegenover. Maar niemand noemt hém een slet, nee, Stark is een playboy wiens seksuele veroveringen bewonderd worden.

‘Black Widow: This Is Why We Can’t Have Nice Things’ van Meredith Woerner en Katharine Trendacosta van iO9 geeft een scherpe, goed doordachte en genuanceerde analyse van waar het misging met de karakterontwikkeling van Black Widow, hoe de kwestie Romanoff kon escaleren en hoe de discussie weer constructief kan worden. Ik zou hun bijdrage ook graag aan iedereen aanraden, ware het niet dat deze ook de nodige spoilers bevat. En dus raad ik hem alleen aan bij degenen die de film al hebben gezien of ook met spoilers nog van een verhaal kunnen genieten. Maar omdat het zo’n enorm goed stuk is, hoop ik dat dat er heel veel zullen zijn.

De aanpak van het Black Widow-personage steekt omdat ik Marvel op emancipatiegebied hoog heb zitten. Dit is de superhelden-leverancier die ons in de papieren comics Captain Marvel alias Carol Danvers gaf, die homoseksuele superhelden niet alleen de ruimte gaf, maar zelfs liet trouwen, die baanbrekend werk verrichtte met etnische diversiteit en met Ms. Marvel zelfs een moslim-superheldin durfde te introduceren. Die op tv twee series heeft lopen waarin sterke vrouwelijke heldinnen centraal staan en met The X-Men al liet zien dat ze ook op het filmscherm wel raad weten met driedimensionale heldinnen. Okay, het was nog mondjesmaat, Rogue werd na de eerste X-Men-film op een zijspoor geparkeerd, Jean Gray kreeg pas in de derde film de gelegenheid om de klassieke Griekse tragedie van de Phoenix tot volle wasdom te laten komen en voor een interessante back-groundstory van Mystique moesten we tot de laatste X-Men-film wachten. Kortom: er is nog een wereld te ontginnen – maar wat er nu al is, is in elk geval genoeg om het argument te logenstraffen dat driedimensionale superheldinnen niet werken.

Laten we hopen dat DC Comics met de controverse meeleest en er lering uit trekt voor hun introductie van Wonder Woman als stand-alone superheldin, zodat ze Marvel kunnen laten zien hoe het moet.

‘Next up in the long line of Black Widow mishaps was the total lack of Black Widow merchandise and toys. The character isn’t even included with most Avengers toy sets, and has little to no presence on the shelves. The Mary Sue has a pretty eye-opening piece on the real reason that Disney’s toy arm had no interest in selling to girls: basically, they’re full up. “They already have the girls’ market on lockdown,” the piece explains. Great. Just great. 40% of the audience for the first Avengers movie was female. But, sure, Frozen’s got the girl market on lock — so why bother? The lack of Black Widow toys was so apparent it even got cast member Mark Ruffalo to tweet asking to fix this problem.’ – Meredith Woerner en Katharine Trendacosta

@Marvel we need more #BlackWidow merchandise for my daughters and nieces. Pretty please.