INZET VAN DE FINANCIELE CRISIS

MARGIN CALL

September 2008. Jonge honden Peter Sullivan, een voormalig ingenieur (Zacchary Quinto), en zijn collega Seth Bregman (Penn Badgley) zijn pas bij de afdeling  Risicomanagement van een prestigieuze verzekeringsbank komen werken. Ze worden geconfronteerd met een ontslagronde van 80% van de werknemers. Peter krijgt van de vertrekkende Eric Dale (Stanley Tucci) een risico-analyse van hun afdeling, die bij nadere uitwerking een zeker failliet van de onderneming voorspelt. De crux ligt bij het best verkochte produkt van het bedrijf: een pakket waarin hypotheken vervat zijn, die  gevaarlijk snel in waarde kunnen kelderen. Juist in dit product heeft het bedrijf het meeste geïnvesteerd. Een financiële catastrophe staat voor de deur. De analyse is nog niet geverifieerd, maar Peters melding ervan veroorzaakt een kettingreactie. De bazen worden er in oplopende hiërarchie bijgehaald. Binnen 24 uur moet er beslist worden: heft de bank zichzelf op totaal onethische wijze op of gaat ze met de rest van Wall Street ten onder?

Het bijzondere van Margin Call is dat het een ‘first’ is. De eerste film van Before the Door Pictures, een onafhankelijke productiemaatschappij van Quinto, Moosa en Dodson (ondersteund door Benaroya Pictures). Het is de eerste financiële thriller in zijn soort, die menselijke besluitvormingsprocessen boven jargon en simpele stigmatisering van hebzucht in Wall Street uittilt  en belicht. Het is de eerste door documentairemaker J.C. Chandor geschreven en geregisseerde lang fictiefilm. Chandor, wiens vader jarenlang voor de Amerikaanse bank Merrill Lynch werkte,  hanteert het elegante script met een bijzonder goede regisseurstiming en de muziek van Nathan Larson nauwkeurig. Als kijker ervaar je dat als er een stiltemoment in de film is, die precies samenvalt met een pauze in je beleving en tegelijkertijd met een authentieke waarneming in het verhaal. "Look at these people," zegt Peter tijdens een rit met Seth in een stille auto, terwijl ze naar de mensen op straat kijken. "Wandering around with absolutely no idea what's about to happen." Een moment waarvan we, terugkijkend, weten dat het profetisch is.

Een hele sterrencast is bijeengehaald, raak getypeerd en naadloos in vertolking. Opnieuw verbreedt Kevin Spacey zijn acteurskwaliteit als hoofd dat weifelt tussen kiezen voor het personeel dat hij al 30 jaar leidt en dat hem vertrouwt, en zijn eigen hachje redden. Jeremy Irons is de directeur die verder in de financiële geschiedenis en toekomst ziet dan wie ook. Simon Baker is passend irritant, Paul Bettany overtuigend als de man die niet zonder luxe kan leven.

De financiële wereld is een mannenwereld. Vrouwen en vrouwelijke kwaliteiten tellen niet voor het grote geld. Ze komen marginaal in de film voor. Sam heeft zijn vrouw Mary allang na een afkalvend huwelijk verlaten om achter geld aan te jagen- iets wat actrice Mary McDonnell met een enkel treffend gebaar en twee zinnen treffend in ons geheugen grift. Dan zijn er nog de prostituees, wier aanwezigheid als kostenposten en voor de jongere mannen in termen van inkomen wordt uitgedrukt. En tenslotte Sarah, die op het schaakbord van het instortend bedrijf en de financiële wereld als koningin geofferd wordt en de geschiedenis zal ingaan als de vrouw die als eerste Rat het zinkend schip van Wall Street verliet.

Margin Call is eigenlijk het verhaal achter de beurskrach van 2008, ingeluid door de val van de Lehman Brothers bank. (Saillant detail: de toenmalige directeur heette Fuld). Op een spannende en voor het publiek toegankelijke wijze wordt uitgelegd hoe de huidige kapitaalcrisis heeft kunnen ontstaan en hoe het moment van volledig bewustzijn voor de financiële sector was, welke ethische en menselijke offers er gebracht zijn en hoe de wereld van een financieel specialist in elkaar steekt. Ik vond het een zeer verhelderende film, die lang op het netvlies blijft hangen, vooral doordat de bankiers en hun omgeving zo menselijk zijn neergezet. Hierbij vergeleken valt Wall Street: Money Never Sleeps terug naar het niveau van simplistische fictie. Zelfs de Occupy demonstranten bij Wall Street hebben publiekelijk aangeraden Margin Call te bekijken. Een betere aanprijzing lijkt er op dit moment niet te bestaan.

Margin Call draait vanaf 10 november in de bioscopen.