Je zult het rap vergeten zijn

Little Black Spiders van Patrice Toye

Sasja Koetsier • 6 okt 2012

In Little Black Spiders wachten tien jonge meisjes op de zolder van een katholiek ziekenhuis ongestoord en ongezien hun bevalling af. Een idylle met een donker randje, die in beeld en geluid effectief tot leven wordt gewekt, maar die al snel verzandt in een al te uitleggerig scenario.

“Je hebt toch niets getekend, hè?” vraagt Roxane aan haar vriendin. “Ik denk het niet,” antwoordt Katja. Maar tekenen hoefde niet, als zwangere minderjarige in het België van de jaren zeventig. Men wist nu eenmaal wat goed was. Tienerzwangerschappen waren dat niet, en kinderloze huwelijken evenmin. Ziedaar de oplossing.

De Vlaamse filmmaker Patrice Toye schreef het script van Little Black Spiders nadat ze hoorde over katholieke instellingen, waar tot in de vroege jaren tachtig meisjes heen werden gestuurd om buiten het zicht van de wereld te bevallen. Overal was voor gezorgd. De baby's werden geadopteerd door goede, godvruchtige families en de meisjes konden terug naar huis alsof er niets was gebeurd.

Stiekem roken

Wegmoffelen, ontkennen en verzwijgen als tactiek tegen alles wat niet strookte met de katholieke ideologie: dat patroon heeft zich de laatste jaren in al zijn pijnlijke scherpte afgetekend. Maar dat is niet het verhaal dat deze film wil vertellen. Naar het geloof wordt eigenlijk maar sporadisch verwezen, en ook al is het verhaal expliciet gesitueerd in 1978, toch lijkt het Toye niet om een getrouw tijdsbeeld te doen. Net als in Rosie (1998), haar laatste in Nederland uitgebrachte film, gebruikt ze het drama vooral als aanleiding om de wondere wereld van tienermeisjes te verkennen. Een wereld van stiekem roken, onderdrukte seksualiteit, rivaliteit en bewondering, verveling en rebellie.

Via de opzettelijk gedateerde visuele stijl en de sfeerbepalende soundtrack van John Parrish – producent van o.a. P.J. Harvey, Eels en Sparklehorse – creëert de film een dromerige idylle met een donker randje. Het oproepen van deze atmosfeer had de hoofdmoot van de film kunnen zijn, maar vreemd genoeg lijkt dat de maker zelf dan weer net een stap te ver te gaan. En dus voegt het script een aantal dramatische ingrepen toe, die expliciet maken wat juist zo mooi in het suggestieve had mogen blijven. Het is alsof Toye niet goed weet te kiezen tussen het poëtische en het letterlijke, en daarmee snijdt ze zichzelf in de vingers. Want als je poëzie letterlijk gaat nemen, wordt ze zinledig.

Little Black Spiders draait vanaf 4 oktober in de bioscoop