Just a Beginning
een film van Pierre Barougier en Jean-Pierre Pozzi
In de film 'Just a Beginning' volgen filmmakers Pierre Barougier en Jean-Pierre Pozzi twee jaar lang een Franse kleuterklas die wekelijks filosofieles krijgt. Tijdens deze les worden allerlei onderwerpen besproken zoals liefde en vriendschap, de dood en angst, maar ook of je geld moet geven aan zwervers en zelfs of je liever zwart bent of wit.
De kinderen en de juffrouw zitten in een kring en aan het begin van elke les steekt de juf een kaars aan. Er wordt niet gesproken over Aristoteles, Descartes of Kant. De les heeft de vorm van een filosofisch gesprek waarbij er door met elkaar te praten inzicht in een bepaald onderwerp wordt vergaard. Het uitgangspunt is dat de deelnemers zelf over voldoende kennis beschikken om al redenerend tot een conclusie te komen. Bij de jonge kinderen werkt het filosofisch gesprek iets anders, het doel is niet om bij een conclusie of bepaald inzicht uit te komen. Het gaat er vooral om dat de kinderen leren hun ideeën onder woorden te brengen De juf vraagt zowel aan de klas als aan specifieke kinderen wat ze ergens van vinden en de juf vraagt ook door waarom ze dat vinden.
Over het onderwerp liefde hebben de kinderen veel te vertellen en hieruit blijkt dat de kinderen al behoorlijk door hun omgeving zijn beïnvloed. Zo is er een meisje dat vertelt dat als mensen getrouwd zijn, dat ze dan gelukkig zijn. Een klasgenootje is het niet met haar eens en benadrukt dat trouwen iets is dat je maar één keer moet doen. En of meisjes ook weleens verliefd zijn op meisjes? Het antwoord van de kinderen is nee, dat kan niet. Een van de meisjes stelt dat je verliefd moet zijn op een jongen. “Dat zijn de regels”, zegt ze. Als kijker krijg je hierbij een dubbel gevoel. Aan de ene kant is de openheid van de kinderen aandoenlijk, aan de andere kant is het verdrietig dat deze kinderen al hebben geleerd dat het niet gewoon is als een meisje verliefd is op een meisje.
In de film zitten een aantal grappige momenten, zoals wanneer een meisje stelt dat haar vader niet zo slim is omdat hij de Nutella altijd in de koelkast zet. Maar de film wordt ook gekenmerkt door zwaardere momenten, doordat je als kijker wordt geconfronteerd met kinderen die het niet altijd makkelijk hebben. Zo vertelt een jongetje dat een kennis van de familie is opgepakt door de politie, omdat deze kennis geen verblijfsvergunning had. Een ander jongetje vertelt dat er iemand uit zijn buurt is doodgeschoten. Het leven van deze kinderen is niet zo zorgeloos als wij graag zien. Deze kinderen krijgen op jonge leeftijd te maken met zware onderwerpen zoals armoede en dood, onderwerpen die volwassenen vaak liever niet met kinderen bespreken. In de filosofieles is er ruimte om hier openlijk over te spreken.
De film laat duidelijk zien wat filosofieles kan betekenen voor kinderen. De kinderen leren niet alleen beter te redeneren, iets wat de kinderen op school zeker zal helpen, maar ze leren ook een hoop sociale en emotionele vaardigheden. Ze leren naar elkaar te luisteren, ze leren om aan te geven waarom ze het wel of niet met iemand eens zijn en ze leren te praten over hun gevoelens. Door de filosofieles groeit het zelfvertrouwen van de kinderen en daarmee groeit ook als het ware ook hun eigen ik.
Deze soms grappige, maar toch vooral vrij serieuze film geeft op bijzondere wijze een inkijk in de leefwereld van de kleuters. De open wijze waarop de kinderen vertellen over hun ideeën is fascinerend en aandoenlijk. De film is een echte aanrader voor wie zich wil verdiepen in de wereld van een kind.
'Just a Beginning' is vanaf 18 augustus te zien in de bioscoop.