Lover Tipt: feminisme en LGBTQ+ in boek en op doek

Pop art woman

Ook in tijden van corona valt er genoeg te lezen en zien. En misschien zelfs wel meer, nu velen van ons (noodgedwongen) thuis zijn. De redactie verzamelde onderstaande tips om de komende weken weer goed mee door te komen. Een enkeling zal wellicht nog even moeten wachten tot de filmhuizen weer opengaan...

Noors female empowerment
Op NPO Start staat de achtdelige Noorse serie For Life (Livstid) waarin we detective Victoria Woll volgen die een levenslange gevangenisstraf uitzit. Via flashbacks naar het verleden leren we dat Victoria een briljante en succesvolle detective was. Al snel wordt duidelijk dat ze ten onrechte veroordeeld is. De waarom-vraag vormt de rode draad door de acht afleveringen, die elk ook een misdrijf bevatten dat Victoria met hulp van collega's oplost. Boeiender dat de raadselachtige veroordeling en redelijk voorspelbare moordplotjes zijn de hoofdpersonages. Victoria en haar collega Ayla Quincy zijn stoere, zelfverzekerde vrouwen die letterlijk en figuurlijk van zich afslaan. Prima bingewatch-materiaal voor wie behoefte heeft aan een dosis female empowerment.

Scherp dubbelleven in regiedebuut
In de film Promising Young Woman maken we kennis met Cassie (Carey Mulligan), die een dubbelleven leidt. Overdag is ze een charismatische, veelbelovende jonge vrouw, 's nachts struint ze nachtclubs af op zoek naar wraak. Ze doet alsof ze dronken is, laat zich oppikken door 'bezorgde' mannen en rekent genadeloos af met hun wangedrag. De film is het regiedebuut van Emerald Fennell, producente en schrijfster van de serie Killing Eve. Een zwaar onderwerp in een catchy setting, zwarte humor en scherpe dialogen: Promising Young Woman was dé hit op Sundance 2020 en draait vanaf 28 januari in de bioscopen.

Tsjetsjenië en LGBTQ+, met tech+
Op NPO Start is de 2Doc-documentaire Welcome to Chechnya van vrijdag 27 november 2020 (aflevering 137, seizoen 8) terug te zien. In Tsjetsjenië vindt de laatste jaren een heksenjacht plaats op LGBTQ+'ers. Mensen worden ontvoerd, gemarteld en vermoord vanwege hun seksuele oriëntatie of identiteit. Gevluchte Tsjetsjeense en Russische activisten hebben met gevaar voor eigen leven een internationaal netwerk opgezet om vervolgde LGBTQ+'ers het land uit te smokkelen. De documentaire is in het geheim opgenomen met verborgen camera's, mobiele telefoons en GoPro's, en ademt de sfeer van een bloedstollende spionagethriller. Voor techfanaten biedt de documentaire nog iets extra's: om de identiteit van de geïnterviewden te beschermen koos regisseur David France voor gezichtsvervanging door middel van kunstmatige intelligentie en visuele effecten, zodat je als kijker wel de emoties kunt zien.  

Vrouwen als tweederangsburgers: de data
Redacteur Wendy (her)leest Invisible Women: Exposing Data Bias in a World Designed for Men (2019) van bekroond feminste Caroline Criado Perez. Daarvoor ploegde Perez door een oerwoud aan informatie en zocht de gaten in de data: de data gaps. Want dat is waar het misgaat in een wereld waarin vrouwen moeten leven als tweederangsburgers. Van autostoelen en -gordels die op mannenlichamen zijn gemaakt, giftige fornuizen die worden gebruikt van Peru tot Nigeria, infrastructuur die geen rekening houdt met de vele stops die vrouwen (met kinderen) dagelijks maken tot medicijnen die vrouwen krijgen voorgeschreven en niet of nauwelijks op hen zijn getest (en daardoor ook niet werken of de kwalen verergeren). Van vrouwen wordt gevraagd niet (te veel) vrouw te zijn, want dat is te ‘lastig’. Een kleiner formaat crash test dummy in een autostoel is geen vrouw – dat is een kleinere man. Vrouwen rijden daardoor met meer gevaar voor eigen leven. Een gordel werkt voor hen niet zoals het zou moeten. Geen of weinig vrouwelijke proefpersonen gebruiken bij medicijnstudies, omdat vrouwelijke hormoonbalansen ‘te ingewikkeld zijn’ biedt geen soelaas als klachten van vrouwen daardoor blijven, verergeren of ze er zelfs aan overlijden. Dit zijn geen toevallige feitjes, maar de dagelijkse realiteit. Perez weet in heldere taal, stevig onderbouwd en zonder verwijten, duidelijk te maken dat er echt iets moet veranderen. En dat begint bij allen die de wereld maken.

Vrouwen aan de top, begin bij de organisatie
Bestuursvoorzitter Miranda leest momenteel The Future of Tech is Female: How to Achieve Gender Diversity (2018) van Douglas M. Branson. Al decennialang klinkt de roep om meer vrouwen in leidinggevende posities. En al even lang wordt de oorzaak van ondervertegenwoordiging gelegd bij de vrouwen zelf. Menig overheidscampagne, bedrijfsproject en boek ontpopte zich als 'zelfhulp' voor vrouwen om hun ware potentieel te ontdekken en glazen plafonds aan diggelen te slaan. Branson pakt het anders aan en wendt zich tot de organisaties zelf. Het boek biedt pragmatische oplossingen en gedegen strategieën om diversiteit te vergroten. Branson legt uit waarom STEM-programma's niet werken, ondanks alle goede bedoelingen. Niet de vrouwen moeten veranderen, maar de organisatieculturen.

Francis Lee en Mary Anning schrijven geschiedenis
Extra aandacht besteden we deze maand aan de afgelopen december in de Nederlandse bioscopen verschenen film Ammonite. In coronatijden hebben nog weinig bezoekers de film op het grote doek kunnen zien, maar laten we hopen op een herprogrammering. Dat is deze Brits-Australische, biografische dramafilm meer dan waard.
In de film, die zich afspeelt in 1840, volgen we paleontologe Mary Anning (Kate Winslet). Ze zoekt fossielen aan de kust van Lyme Regis om deze te verkopen aan toeristen en zo zichzelf en haar moeder te onderhouden. Wanneer Charlotte (Saoirse Ronan) bij Mary komt wonen zolang haar echtgenoot op reis is, ontvouwt zich een liefdesrelatie. Mary en Charlotte komen uit totaal verschillende sociale kringen en hebben uiteenlopende persoonlijkheden. Het stugge terughoudende karakter van Mary maakt deze relatie dan ook niet gemakkelijk. Desondanks is het een relatie zoals iedere andere liefdesrelatie in haar puurste vorm. Het is een verademing dat deze niet geproblematiseerd wordt puur omdat het een lesbische relatie is. Ook wordt er casual gehint naar een eerdere lesbische relatie van Mary.
Daarnaast is de film een eerbetoon aan Mary Anning (1799-1947). Zij was verantwoordelijk voor de ontdekkingen van Ichthyosaurus en Plesiosaurus. Daarnaast leverde ze als autodidact grote bijdragen aan de wetenschap, die uiteindelijk zou resulteren in de evolutietheorie. Ze mocht als vrouw niet officieel lid worden van de British Association of the Advancement of Science. Wel ontving ze van hen een jaarlijkse annuïteit zodat ze haar werk kon voortzetten. Bovendien werd ze als dank voor haar werk benoemd tot erelid van de Geological Society. Haar vrouw-zijn stond de erkenning van haar als autoriteit in de paleontologie niet in de weg, en dat is absoluut bijzonder te noemen. We horen graag meer namen als deze.

Elkaar omarmen
Deze films, series, boeken en documentaires laten enerzijds zien dat gemarginaliseerden steeds meer ruimte claimen, die hen toebehoort. Daarmee worden ze zichtbaarder in de maatschappij. Maar het toont ook aan dat we er nog lang niet zijn. Dus deel deze tips vooral met anderen. Denk daarbij ook eens aan iemand die zelf niet gauw een van deze keuzes zou maken. Leren kennen is leren omarmen.

Steun LOVER!
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier. 
Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, LinkedIn en Facebook.