LOVER tipt: Voorleesboeken als spiegels en ramen voor kinderen

Kinderboekenweek 2020

Kinderboekenweek 2020

(Voor)leesboeken voor kinderen waarin ze zichzelf herkennen, waarom is dat belangrijk?

Omdat je niet kunt worden wat je niet kunt zien. Slechts 13% van de moeders in kinderboeken heeft bijvoorbeeld een betaalde baan. Buiten het feit dat dat bijna 6 keer minder is dan in werkelijkheid, biedt het kinderen (en vooral meiden) weinig andere, werkelijke voorbeelden voor hun toekomst.

Ook is herkenning belangrijk voor een positieve ontwikkeling van kinderen, waarmee ze bevestigd krijgen dat ze er mogen zijn. Wie je ook bent, waar je ook vandaan komt en hoe je er ook uitziet. Er is behoefte aan ‘boeken die fungeren als spiegels zodat kinderen zichzelf kunnen herkennen én [als] ramen zodat zij een kijkje krijgen in de wereld van de ander,’ zoals eigenaresse Joan Windzak van inclusieve kinderboekenwinkel EduCulture zo mooi verwoordt.[1]

Bovendien stimuleert voorlezen het inlevingsvermogen van kinderen.[2] Het is hierbij wel van belang dat de verhalen over andere landen, culturen en gebeurtenissen gaan, die buiten hun eigen belevingswereld staan. Deze leeservaringen nemen zij mee in het opgroeien in een diverse samenleving. 

Kinderboekenweek 2020

Het thema van Kinderboekenweek 2020 is ‘historie’. Wat ons betreft beperkt dat thema zich niet tot spannende verhalen over ridders en de oudheid. Laten we van de geschiedenis leren dat we anders met elkaar om moeten gaan en gelijkwaardigheid vooropstellen. De rol die ouders en verzorgers in dit gedachtegoed spelen is niet te onderschatten. Daarom hieronder LOVER’s Kinderboekenweektips 2020, met aandacht voor diversiteit en inclusie.

De tien genoemde boeken zijn verschenen tussen zomer 2019 en najaar 2020. Met dank aan Susan Schwab (@rozegroene) voor haar input. NB Voor dit artikel hebben we een keuze moeten maken uit het totale aanbod. We zijn ons ervan bewust dat boeken met/over kinderen of verzorgers met een beperking er niet in zijn opgenomen. Hier ligt zeker nog een kans.

Ik ben bruin! – Ashok Banker & Sandhya Prabhat

Uitgeverij ROSE stories | verschijnt: oktober 2020 | vanaf 3 jaar | €12,95

Ik ben bruin!
Ik ben mooi.
Ik ben perfect.

Ik heb deze tekening gemaakt.
Ik heb deze woning gebouwd.
Ik heb deze computer ontworpen.
Ik heb deze marathon gelopen.
Ik heb deze prijs gewonnen.
Ik heb dit boek geschreven.

Ik ben bruin!
Ik ben fantastisch.
Ik ben net als jij.

Bij publicatie van dit artikel is Ik ben bruin! nog niet verschenen, maar dit boek hoort onmiskenbaar in het rijtje thuis. Het gaat over een kindje dat bruin is, en dat is heel gewoon. Niet de uitzondering, niet de ‘ander’, maar net als jij. De afbeelding op het omslag belooft een vrolijk en herkenbaar verhaal met dito tekeningen, voor kinderen tot ongeveer 6 jaar.

Prinses Arabella gaat naar de kapper – Mylo Freeman

Uitgeverij De Eenhoorn | verschenen: september 2019 | vanaf 3 jaar | €16,95

In de reeks over de eigenwijze prinses Arabella zijn inmiddels twaalf prentenboeken verschenen. In deze boeken, speciaal gericht op kleuters, zijn de personen vanzelfsprekend van kleur. Arabella mag dus niet in deze lijst ontbreken. De reeks bevat mooie boodschappen, herkenbare avonturen en leerzame onderwerpen, bijvoorbeeld over waar ons eten vandaan komt of broer/zus worden.

In Prinses Arabella gaat naar de kapper gaan Arabella en haar vrienden Sofie, Ling en Mimoen voor het eerst naar de kapper. Er komen allerlei kleurrijke en verrassende haarstijlen voorbij. Een herkenbaar thema voor kleuters, en in dit geval ook specifiek voor vrolijke krullenbollen. Dit is een heerlijk kleurrijk boekje waar alle kinderen zich in kunnen herkennen.

Donnie – Lisa Maschhaupt & Saša Ostoja

Uitgeverij De Vrije Uitgevers | verschenen: juli 2020 | vanaf 3 jaar | €16,95

Donnie is een uitbundig gekleurd prentenboek over jezelf zijn, met een vrolijk en tevens ontroerend verhaal dat de aandacht houdt tot het eind. Donnie draagt graag jurken, maar zijn vriendjes begrijpen dat niet. In zijn moeders kast ontdekt hij een wondere wereld vol feest en avontuur. De illustraties zorgen voor heel veel kijkplezier, waarin telkens weer wat nieuws valt te ontdekken. Een feest om (samen) te lezen. Ook biedt het boek een goede manier om een gesprek te voeren met je kind over de dieperliggende onderwerpen die aan bod komen.

Het is de eerste in de reeks van meer boekjes en ook beschikbaar in het Engels. Donnie leert samen met je kindje over diversiteit, inclusiviteit en andere relevante en eigentijdse onderwerpen. Donnie heeft zelfs een eigen instragram @donniestories!

Bommetje! – Sacha Cotter & Josh Morgan

Vert. Joukje Akveld | Uitgeverij Volt | verschenen: juni 2020 | vanaf 4 jaar | €14,99

Bommetje! is een prachtig verhaal dat laat zien hoe kinderen dingen op hun eigen manier kunnen doen en te leren luisteren naar hun eigen stem. Op een prachtige, tropische plek woont een jongetje dat heel graag het perfecte bommetje wil maken. Met de training van oma, een echte expert en voormalig kampioen Bommetjes Maken, en door op zichzelf te vertrouwen, moet het toch lukken om zijn eigen ultieme, perfecte, geniale bommetje te verzinnen?  

De sfeervolle illustraties zorgen ervoor dat het verhaal en de verschillende emoties die de jongen doormaakt, tot leven komen. Doorzettingsvermogen en in jezelf geloven zijn heel belangrijke thema’s voor opgroeiende kinderen, en met Bommetje! kun je daar heel fijn over (na)praten. Bovendien delen kinderen graag hun eigen ervaringen op het gebied van bommetjes maken!

Meisjes – Lauren Ace & Jenny Løvlie

Vert. Kirsten Verhagen | Veltman Uitgevers | verschenen: april 2020 | vanaf 3 jaar | €13,99

Vier meisjes ontmoeten elkaar onder een appelboom en planten het zaadje voor een levenslange vriendschap. De meisjes zijn heel verschillend, met ieder een eigen karakter en talenten. Het biedt een mooi en herkenbaar voorbeeld voor kleuters, omdat dat zij ook heel eigen zijn: bijvoorbeeld stoer, slim en dapper! Het verhaal is hoopgevend, en daarnaast ook prachtig geïllustreerd. De tekst en het beeld vullen elkaar mooi aan en de schrijfstijl zorgt ervoor dat het gemakkelijk mee te leven is met de vriendinnen. Prachtig boek om te bekijken en samen te lezen. Een waar voorbeeld voor andere ‘boeken voor meisjes’.

Vissenkind – Tim Gladdines & Astrid Verplancke

Uitgeverij De Eenhoorn | verschenen: november 2019 | vanaf 4 jaar | €17,95

Vissenkind is zowel een hedendaags als een tijdloos sprookje over ouderschap. Het is een sprookjesachtig verhaal over twee koningen die graag een kindje willen, maar dat gaat natuurlijk niet zomaar… Zoals sprookjes zijn bedoeld valt er veel te leren uit de onderliggende boodschap; over loslaten en elkaar graag zien. De warme band tussen de twee koningen en hun liefde voor hun bijzondere kind voeren de boventoon. Het boek is uitgevoerd in blauw/geel, met grafische illustraties.

Waar is mijn noedelsoep?!? – Reza & Chee-Han Kartosen-Wong & Maria Koutamanis

Uitgeverij ROSE stories | verschenen: augustus 2019 | vanaf 4 jaar | €12,95

In Waar is mijn noedelsoep?!? wordt de culturele diversiteit in onze samenleving gevierd en de sociale en culturele rol van eten benadrukt. Veel kinderen eten samen met andere kinderen, bijvoorbeeld bij de dagopvang of op school. Daardoor is het onderwerp zo herkenbaar. Dit boek helpt hen om verschillende eetgewoontes en de verbindende kracht van eten te ontdekken. Het is een grappig verhaal dat het ‘ongewone’ ‘gewoon’ maakt. Sommige kindjes hebben brood mee, maar anderen bijvoorbeeld pom, dolma of pannenkoeken. Wat vooral heel erg leuk is! Je krijgt ook als volwassene een kijkje in de keuken van de buren. Je kunt samen (als verzorgers of in de klas) napraten over de verschillende lunchtrommeltjes die iedereen mee heeft en zelfs het lekkere noedelsoeprecept maken.

Stoere sprookjes over avontuurlijke meisjes – Julia Bruce

Ill. Olga Baumert, Molley May, Kerry Hyndman, Hannah Tolson, Hannah Peck & Holly Hatam
Vert. Imme Dros | Uitgeverij Volt | verschenen: augustus 2019 | vanaf 6 jaar | €17,50

Stoere sprookjes over avontuurlijke meisjes mag niet in deze lijst ontbreken. De leeftijdsindicatie is wat hoger, maar ik ken een meisje van vier dat hier graag uit wordt voorgelezen. Zij zal niet de enige zijn. Dat het boek is vertaald door Imme Dros maakt het nu al tot een klassieker. Traditiegetrouw zijn mannen of jongens in sprookjes degenen die de schurk te slim af zijn en hulpeloze jonkvrouwen moeten helpen of redden. Behoorlijk achterhaald, inderdaad. Waar zijn daarin de verstandige, moedige en krachtige vrouwen die we kennen, die we nodig hebben als voorbeeld voor onze kinderen? Een mooi voorbeeld uit het boek is het verhaal van Grietje en Hans (dus niet: Hans en Grietje), waarin de slimme Grietje de wat goedgelovige Hans uit de handen van de heks bevrijd. Daarnaast bevat het boek ook opwindende sprookjes uit Zanzibar, Japan, India en China, met bijpassende kleurrijke illustraties door verschillende (vrouwelijke!) illustratoren.

Ik ben ik en jij bent jij – Karl Newson & Kate Hindley

Vert. Bette Westera | Uitgeverij Gottmer | verschenen: juli 2019 | vanaf 3 jaar | €13,99

Een vrolijk prentenboek met weinig tekst, dat veel aan de verbeelding overlaat. Door het eenvoudige rijmschema is het ook heel geschikt om zelf te lezen, op basisniveau. Het verhaal gaat over verschillen en overeenkomsten, op een luchtige manier verteld. De situatie zijn duidelijk en gemakkelijk omschreven en vooral heel herkenbaar, en daardoor extra grappig – zelfs voor de allerkleinsten. De kleurrijke, gedetailleerde illustraties vullen de tekst mooi aan, van de illustrator die is geselecteerd voor de Prentenboek TopTien 2020 (met het boek Deze ridder zegt NEE). Het boek biedt mooie gespreksonderwerpen over anders zijn, acceptatie en tolerantie.

Julian is een zeemeermin – Jessica Love

Vert. Loes Randazzo | Uitgeverij Randazzo | verschenen: juli 2019 | vanaf 4 jaar | €14,95

Julian heeft maar één grote wens: een zeemeermin worden. Maar…wat vindt zijn oma daarvan? Julian is een zeemeermin is een prachtig, rustig geïllustreerd prentenboek met kleurrijke aquarel illustraties, die veel aan de eigen verbeelding overlaten. Het verhaal wordt als het ware door het beeld verteld. Het bevat weinig tekst, waardoor je er zelf veel in kwijt kunt bij het voorlezen en wat ook ruimte biedt voor eigen interpretatie door kinderen. De boodschap is in ieder geval duidelijk: je mag zijn wie je bent. Een prachtig voorbeeld voor jongetjes die zich ‘anders’ voelen.

Deze boeken verdienen bekendheid

Zo veel mooie en inspirerende boeken voor de kleinsten zijn er al verschenen. En dit is gelukkig nog niet alles. Toch kan, en moet, het totale aanbod beter. De diversiteit in kinderboeken laat nog altijd te wensen over. Dus vraag ernaar bij jouw boekhandel. Zorg ervoor dat deze boeken, en andere die je kent en belangrijk vindt, in de schappen komen om meer bekendheid te genereren. Zo zien kinderen zichzelf terug en verbreden ze hun belevingswereld.

Een toegift

Hier volgen nog enkele eerder verschenen boeken die we nog graag onder de aandacht brengen. Omdat ze het verdienen.

Klaarwakker & Bedtijd – Lawrence Schimel & Elína Braslina

Vert. Johanna Pas | Uitgeverij EPO | verschenen: december 2018 | vanaf 1 jaar | €9,95 p/s

Deze vrolijke kartonboekjes voor de allerkleinsten, vanaf ca. 1 jaar, gaan over roze ouderschap. Over gezinnen waar veel kinderen als vanzelfsprekend in opgroeien, maar wat nog niet altijd als zo vanzelfsprekend wordt gezien.

In Klaarwakker wordt een jongetje op een ochtend heel vroeg wakker. Zijn moeders en zijn zusje slapen nog. De kat is wel al wakker. Als dat maar goed gaat…

In Bedtijd maakt een meisje zich klaar om naar bed te gaan. Maar de hond wil nog spelen! Als haar vaders een verhaaltje voorlezen, grijpt de hond haar knuffel en loopt weg. O jee…wat nu?

Van klein tot groots (serie) – María Isabel Sánchez Vegara, Lisbeth Kaiser

Ill. Ana Albero, Marta Antelo, Sveta Dorosheva, Amaia Arrazola, Frau Isa & Gee Fan Eng
Vert. Antje Schoehuys-Blaak | Uitgeverij De Vier Windstreken | verschenen: juli 2018-juli 2020 | vanaf 3 jaar | €14,50 p/s

In de serie Little People, Big Dreams verschenen in het Engels vele uitgaven over ‘grote namen’, zoals Martin Luther King Jr., Vivienne Westwood en Stephen Hawking. Speciaal voor kinderen vanaf 3 jaar. De Nederlandse uitgaven zijn bedoeld om portretten van sterke vrouwenvoorbeelden neer te zetten, om kinderen (en vooral meisjes) hen als vanzelfsprekend te laten zien.

De Nederlandse boekenserie bestaat nu uit zes delen, met Coco Chanel, Frida Kahlo, Marie Curie, Anne Frank, Audrey Hepburn en Rosa Parks in de hoofdrollen. Allemaal vrouwen die een verschil hebben gemaakt en wereldgeschiedenis schreven door hun persoonlijkheid, kracht en eigenzinnigheid. Zij zijn ware voorbeelden voor meisjes met een droom, die uit kunnen groeien tot krachtige vrouwen met een boodschap. Een prachtige reeks, met nog vele delen te gaan.

Steun LOVER!

Vond je dit een goed artikel? Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Laat je waardering blijken door een (eenmalige) donatie en help ons. LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier.