Mannenrechtenactivisten weten niet wat humanisme is

Een reis naar het hart van de wet van Lewis

'Als levensbeschouwing legt het humanisme de nadruk op vorming, rede, redelijkheid en wereldburgerschap. Het humanisme combineert individuele ontwikkeling met een politiek-ethisch streven naar humaniteit, dat wil zeggen: menselijkheid. Sleutelbegrippen in het humanisme zijn zelfontplooiing en -ontwikkeling, autonomie (in de betekenis van vrijheid en het streven naar een goed en mooi leven), verantwoordelijkheid, *kritisch denken*, gelijkwaardigheid en humaniteit. Het humanisme is voor de aanhangers geen vrijblijvende theorie maar een levenspraktijk.'

Het was een terloops berichtje in mijn Facebook-tijdslijn, maar het prikkelde wel meteen en niet op een aangename manier. ‘Oh gatver, humanist is een codewoord geworden voor men’s rights activist!’ Voor iedereen die weet wat humanisme is en waar men’s rights activists voor staan een regelrechte stomp in de maag, dus natuurlijk vroeg ik Jaap Rozema, de tekenaar die het had geplaatst, waar hij dat vandaan had. In de LOVER-post van vandaag volg ik in Jaaps voetsporen: een reis naar de krochten van misogyn internet, die ik niettemin als serendipiteit ervoer.

‘YouTube comments,’ antwoordde Jaap op mijn vraag, ‘maar een korte google bevestigde het.’ Het artikel dat hij linkte bewaar ik tot het eind, want we maken deze reis zo veel mogelijk chronologisch; de video die Jaaps startpunt was, is namelijk te mooi om niet te delen. ‘The Three Laws of Internet Explained’ van Idea Channel was het moment van serendipiteit tijdens mijn reis in zijn voetsporen. In deze bijna dertien minuten durende clip legt presentator Mike Rugnetta met veel verve en humor uit wat Godwin’s Law, Lewis’ Law en Poe’s Law inhouden (Rugnetta’s Law krijg je er als bonus bij). De Godwin hoefde niemand me meer uit te leggen, maar Lewis’ Law en Poe’s Law waren een openbaring.

Poe’s Law stelt dat elke satire op extreme denkbeelden opgevat zal worden als serieus en elke serieuze uiting van extreme denkbeelden opgevat zal worden als satire. Met enkele hilarische voorbeelden laat Rugnetta zien waarom het in beide gevallen noodzakelijk is om je te verdiepen in de missiestatement van je bron. Lewis’ Law, vernoemd naar de Britse journaliste Helen Lewis, stelt dat de reacties op elk feministisch artikel het feminisme zullen rechtvaardigen. Godwin’s Law bezit zelfcorrigerend vermogen dat Poe’s Law en Lewis’ Law ontberen, zo blijkt niet alleen uit Rugnetta’s betoog, maar ook en vooral uit de reacties op zijn video. Juist daar wordt overtuigend aangetoond hoe valide deze beide internetwetten zijn, met name die van Lewis.

En, ter illustratie, een selectie van reacties onder The Three Laws of Internet Explained. De rest is te vinden onder de video zelf, voor wie een sterke maag bezit.

Voor wie zich liet verleiden om in de originele commentsectie te kijken: ja, ik weet hoe moeilijk het is om je weer los te rukken uit die stroom verwrongen denkbeelden en de ietwat morbide fascinatie die de MRA’s en hun misvormde wereldbeeld oproept. Net als Jaap zag ik mijzelf als een weldenkende atheïst en humanist voordat internet tot bloei kwam – ik koos de geschiedenis van het humanisme zelfs als vrij vak tijdens mijn studie – en net als Jaap vind ik dat internet deze stromingen voor me bedorven heeft. Gelukkig staan we daar niet alleen in, ook The Humanist spreekt bezorgdheid uit over de toe-eigening van het woord humanisme door de MRA’s, zoals blijkt uit ‘Online Harassment with Real-World Consequences: What Humanists Can Do to Combat Sexism on the Internet’, het artikel waar Jaap me als eerste naar verwees.

‘Ik ben bijvoorbeeld diep verontrust als ik zie hoe online Men’s Rights Activists (MRAs) zichzelf 'humanisten' noemen en dat misbruiken als een argument tégen het feminisme, terwijl humanisme en feminisme niet in tegenspraak zijn met elkaar, maar elkaar juist aanvullen. Ik zou graag zien dat mijn mede-humanisten zich uitspreken tegen de coöptatie van onze levensopvatting en niet toestaan dat deze misogynie zich verschuilt achter een masker van humanisme,’ zegt The Humanist-auteur Merrill Miller, die het humanisme bovenal ziet als een ethische stroming die noodzakelijk is voor het kweken van meer empathie en kritisch denkvermogen in de wereld. Het stalken en bedreigen van vrouwen online is volgens hem een symptoom van het nog altijd hardnekkig gewortelde idee in onze cultuur dat vrouwen minder waard zijn dan mannen. En daarom zou juist het humanisme met zijn toewijding aan empathie en kritisch denkvermogen, zo bepleit Miller, vooraan moeten staan in de feministische strijd voor gendergelijkheid.

Ik besluit deze reis met een citaat uit een van de links (ze zijn allemaal de moeite waard) in Millers artikel: een lijst van vijf redenen waarom vrouwen zeggen dat ze geen feminist zijn en waarom die motieven misvattingen zijn:
‘“I’m A Humanist”
By all accounts, this sounds great. Who wouldn’t be for all people? Besides the fact that, as bell hooks says, “feminism is for everybody” because we all suffer from harmful gender stereotypes, humanism isn’t about gender so it is not the opposite of feminism. Humanism originated as a secular, critical response to religion-based moral perspectives. A humanist believes in the good of humankind and in rational, science-based thought. (The American Humanist Association’s slogan is “good without god” if that explains it more clearly.) You can be a humanist, but it doesn’t mean you can’t ALSO be a feminist. They are not mutually exclusive.’

Het was een genoegen om uw reisleidster te zijn bij deze tocht naar de misogyne krochten van het internet. Boekt u volgende keer weer? Mocht u uw gids en onze chauffeur Jaap een fooitje willen geven, dan kunt u dat doen in het mandje bij de deur van de bus. Dank u wel.

 Met dank aan Jaap Rozema.