Recensie: het antiracismehandboek

Het antiracismehandboek van Chanel Matil Lodik

We leven in een land waarin diverse culturen en achtergronden onze samenleving vormen. Dat is iets dat we zouden moeten vieren. Dit is echter onmogelijk zolang niet iedereen zich veilig voelt en gewaardeerd wordt. Van kinds af aan leren we hoe we ons netjes moet gedragen en hoe we beleefd moet zijn naar de mensen om ons heen. We leren dat we niemand mogen buitensluiten en dat we voor anderen op moeten komen wanneer we onrecht zien. Maar in hoeverre leren we, als inwoners van een cultureel divers land, hoe we antiracistisch moeten zijn? Niet. Gelukkig is er nu Het antiracismehandboek van Chanel Matil Lodik.

Chanel omschrijft zichzelf als zakenvrouw, moeder, vriendin van, autist, activist, marketeer, influencer, spreker en journalist. Als diversiteits- en inclusie-expert werkt ze samen met grote bedrijven. Deze kennis deelt zij nu met iedereen in haar boek. In Het antiracismehandboek laat ze zien waarom het belangrijk is om je met antiracisme bezig te houden en hoe je actief kunt bijdragen aan een inclusieve samenleving.

Misschien schrikt het woord ‘antiracisme’ jou af. Je hebt het vast wel eens om je heen gehoord, of zelf wel eens gezegd: “Ik ben helemaal niet racistisch!” Dit handboek maakt heel duidelijk waarom het niet genoeg is om niet racistisch te zijn. In een maatschappij die gebouwd is op witte suprematie, is het nodig om actief antiracistisch te zijn. Alleen zo kunnen we de bestaande structuren op de schop nemen en racisme geen plek meer laten innemen in onze samenleving. Dat we in een racistische maatschappij leven betekent niet dat jij ook per se racistisch bent. Maar jij bent wél nodig om actie te ondernemen.

Misschien ben je, net als ik, (dagelijks) bezig met het onderwerp (anti)racisme, vanwege je achtergrond of vanwege het feit dat je het belang van antiracisme inziet. Goed bezig! Maar ook dan is dit boek geschikt voor jou. In dat kader wil ik de volgende woorden van Ijeoma Oluo uit Het antiracismehandboek met je delen: “Antiracisme is de belofte om racisme te bestrijden waar je het ook aantreft, ook in jezelf.” Ook ik, als persoon die actief bezig is met (anti)racisme, heb dingen geleerd uit dit boek. Zo leerde ik meer over racisme in verschillende lagen van ons zorg-, rechts- en overheidssysteem en vond ik erkenning in het hoofdstuk over islamofobie.

Chanel gebruikt voorbeelden uit haar eigen leven om je mee te nemen in de strijd tegen racisme. Dan heb ik het niet alleen over haar persoonlijke ervaringen met antiracisme (al zijn die zeker aanwezig in haar boek en enorm pijnlijk om te lezen), maar ook over de vooroordelen die zij bij zichzelf opmerkte. Dit laat zien dat we allemaal stappen te maken hebben. Zoals Chanel zelf in haar boek zegt: “Antiracisme is vallen, opstaan en weer doorgaan. Fouten maken is onvermijdelijk.” Of je fouten maakt of niet staat in dit boek niet ter discussie. Belangrijk is wat je vervolgens met deze ervaringen doet.

Degenen die Chanel volgen op Instagram zullen haar stijl in het boek herkennen: ze draait nergens omheen en zegt precies wat ze bedoelt. Het antiracismehandboek is opgedeeld in drie delen: eerst legt Chanel uit wat racisme is, vervolgens gaat ze in op hoe je racisme kunt herkennen (denk hierbij aan institutioneel racisme, interpersoonlijk racisme en racisme tegen specifieke groepen). Ten slotte vertelt Chanel wat je tegen racisme kunt doen. Dit laatste onderdeel is tegelijkertijd de reden waarom ik dit boek aan iedereen zou aanraden. Elk hoofdstuk wordt namelijk afgesloten met actiepunten en voorbeelden van hoe je kunt reageren in bepaalde situaties. Dit was voor mij persoonlijk een enorm pluspunt van dit boek, want ik ben het soort persoon dat nogal eens dichtslaat in the heat of the moment en achteraf de duizendeneen dingen bedenkt die ik beter had kunnen zeggen. Dat hoeft nu dus niet meer te gebeuren!

Het antiracismehandboek eindigt met veelgestelde vragen (waarin ook een hoop actiepunten staan!), verklarende woordenlijsten (waaronder een beledigende woordenlijst) en een uitgebreide bronnenlijst. Misschien heb je niet altijd veel aandacht voor bijlagen – ik in ieder geval niet. Ik beloof je, de bijlagen in dit boek zijn net zo waardevol als de rest van de inhoud! Voor mensen die nieuw zijn in het onderwerp raad ik aan om de woordenlijsten te lezen voordat je aan het boek begint. Dit maakt het lezen gemakkelijker, en zo heb je al wat basiskennis voordat je dieper op de onderwerpen ingaat. De veelgestelde vragen en de bronnenlijst raad ik aan om naderhand te lezen. De bronnenlijst is overigens een prachtig uitgangspunt om verder zelf op onderzoek uit te gaan. Want met alleen het lezen van dit boek ben je er nog niet. Ik verval in herhaling, maar dit punt is zo belangrijk: het is de actie die je erná onderneemt die ertoe doet.

Het antiracismehandboek is een absolute must-read voor iedereen, jong én oud, hoeveel kennis je ook (denkt te) bezit(ten) over (anti)racisme, ongeacht je achtergrond. En nu ik toch bezig ben: ik pleit ervoor dat Het antiracismehandboek verplichte literatuur wordt, op scholen en in elke boekenkast.

Het antiracismehandboek van Chanel Matil Lodik verscheen bij Lev. (het non-fictiefonds van A.W. Bruna). Voor €21,99 kan jij ook leren hoe je antiracistisch kunt zijn. Zoals Chanel Matil Lodik in haar boek beschrijft, is het kopen bij Zwarte ondernemers een van de manieren om een goede bondgenoot te zijn. Ik adviseer je daarom om Chanels boek bij haarzelf te bestellen. Dit kan bijvoorbeeld via haar eigen website.

Steun LOVER
LOVER draait uitsluitend op vrijwilligers en donaties. Wil je dat Nederlands oudste feministische tijdschrift blijft bestaan? Help ons door een (eenmalige) donatie. Elke euro is welkom en wordt gewaardeerd. Meer informatie vind je hier. Meer LOVER? Volg ons op Twitter, Instagram, Linkedin en Facebook.