Representation Matters

NRC Cultuur Top 100: misrepresentatie van de Nederlandse cultuursector

Niet al te lang geleden kwam ik de NRC Cultuur Top 100 tegen via een Facebookpost van een mijn vrienden. Zij had erbij gezet dat ze het vreemd, maar bovenal vervelend vond dat deze top 100 nog steeds uitsluitend uit witte mensen bestaat.Ik kom vaak artikelen tegen als dit stuk uit het NRC. Clickbait is nu eenmaal een fenomeen van de eenentwintigste eeuw. Daarnaast lijkt Facebook een uiterst geschikt middel te zijn voor je dagelijkse dosis misrepresentation.

Even terug naar de NRC Cultuur Top 100: ik klik op de link en waag een eerste blik op de lijst. De kop luidt als volgt: ‘De lijst van de meest prominente, vooruitstrevende, verfrissende en invloedrijke Nederlandse cultuurmakers.’ Mijn verwachtingen zijn hoog. Gelijk onder de headline wordt genoemd dat een internationale jury, bestaande uit tien deskundigen, heeft bepaald welke kunstenaars het afgelopen jaar het meest hebben bijgedragen aan het internationale culturele imago van Nederland.

Ik vraag mij vrijwel meteen af wie deze internationale jury is en of deze enigszins een juiste afspiegeling van de Nederlandse culturele sector en haar makers is. Na snel zoeken blijkt dat de NRC Cultuur Top 100 mede bepaald wordt door een online publieke poll van het NRC. In andere woorden: Nederland kan zelf haar stem uitbrengen en meebeslissen over wie of wat er in de Cultuur Top 100 moet komen. Wie de juryleden zijn, is echter niet te achterhalen op de NRC-site waar de link naar de publieke poll staat. Maar goed, het is de NRC Cultuur Top 100 en ik durf (voorzichtig weliswaar) te stellen dat het NRC een even witte achterban, dan wel lezers, heeft als de mensen en organisaties die worden genoemd in hun Cultuur Top 100.

Brace yourselves, incoming Facebook comment war

Ik zie de Facebook comments mij nu al om de oren vliegen, mocht ik besluiten dit artikel met bijbehorende kritische kanttekening zelf ook op social media te posten. Comments als “Maar waarom is dat een probleem dan? Het kan toch gewoon zijn dat de meest invloedrijke en vooruitstrevende cultuurmakers van Nederland nou eenmaal blank (lees: wit) zijn?” Of “Het is toch niets voor niets de NEDERLANDSE Cultuur Top 100, we zijn hier toch in Nederland? Het is niet heel raar dat er in die top 100 witte mensen zijn.” Of “Ik zie ook gewoon veel minder gekleurde kunstenaars of cultuurmakers dan witte. Misschien zijn ze er niet of zijn ze gewoon minder goed… moeten we dan goede cultuurmakers die toevallig een plek verdienen weglaten van die lijst puur om minder goede erop te zetten omdat ze gekleurd zijn? Dat is toch de omgekeerde wereld?”

Mijn antwoord op deze potentiële comments is simpel. Dat de NRC een lijst publiceert met alleen maar witte mensen, die volgens hen de Cultuur Top 100 van Nederland representeren, is problematisch, omdat er sprake is van misrepresentation of people of color. Zij worden in deze Cultuur Top 100 uitgesloten. Maar wat is representatie en misrepresentatie precies? Wie zijn people of color precies? Wat is inclusive representation en hoe zou er sprake kunnen zijn van een inclusievere representatie voor iedereen binnen de Nederlandse cultuursector? Dit zijn allemaal termen en vragen die ik in mijn scriptie over inclusive representation of people of color in de culturele sector van Rotterdam heb onderzocht. Laten we eerst de bovengenoemde termen definiëren.

De belangrijkste begrippen op een rij

• Allereerst de term ‘representation’. Representatie is de beschrijving of omschrijving van iets of iemand. Representeren is dus het vertegenwoordigen, dan wel het weergeven van iets of iemand.

• Inclusive representation houdt dus in dat meerdere personen of zaken meegenomen worden in het vertegenwoordigen van iets.

• Misrepresentatie is het verkeerd dan wel incompleet vertegenwoordigen en of weergeven van iets of iemand.

• People of color zijn letterlijk gezien mensen met een kleur. Echter, als ik de term kritisch bekijk is iedereen een person of color, niet alleen ‘black or brown’ people. Want laten we een ding niet over het hoofd zien: wit is ook een kleur.

Om kort in te gaan op de conclusie van mijn scriptie: de representatie van people of color in de culturele sector (van Rotterdam) komt niet overeen met haar bevolkingssamenstelling. Witte mensen worden 5 keer vaker gerepresenteerd dan people of color. Daarbij komt dat people of color regelmatig stereotypisch of generaliserend worden gerepresenteerd. De effecten hiervan kunnen grote, negatieve gevolgen hebben voor het mentale welzijn van people of color en de manier waarop witte mensen hen zien. Kortom: representation matters.

Hoe nu verder?

Hoe zou er sprake kunnen zijn van een inclusievere representatie binnen de Nederlandse cultuur sector? Ik denk dat het erkennen en herkennen van misrepresentatie een belangrijke stap in de goede richting is. Maar inclusive representation is in mijn ogen het echte antwoord. Dat de NRC Cultuur Top 100 er aanzienlijk anders uit had gezien, mocht het NRC de Nederlandse cultuurmakers inclusiever hebben gerepresenteerd, hoef ik u in dit stadium niet uit te leggen. So far for female-mansplaining.

De internationale Nederlandse cultuur wordt niet uitsluitend door witte mensen en organisaties vormgegeven. Het klinkt wellicht simpel, maar puur het weergeven en het visualiseren van de veelzijdigheid van de Nederlandse cultuurmakers zal een enorm verschil maken wat betreft een inclusievere representatie van de cultuursector. Dat toekomstbeeld probeer ik te verwezenlijken. Momenteel ben ik bezig met het opzetten van een project voor jongeren binnen de Rotterdamse hiphop community. Dit project zal bestaan uit huiskamer lectures waar een safe space wordt gecreëerd om over intersectionaliteit te praten en om daarover informatie aan te bieden. Dit alles met als doel de community een veilige plek voor discussie aan te bieden, hen ‘woke’ te laten worden - en ‘woke’ te laten blijven.

Ik heb getwijfeld of ik op dit punt in dit artikel ter conclusie een eigen versie van de NRC Cultuur Top 100 zou weergeven. Maar mijn pleidooi gaat niet alleen over het weergeven en representeren van cultuurmakers of color. Wat ik zou willen zien is een inclusievere sector op alle vlakken, zowel de uitvoerende kant (cultuurmakers zoals vernoemd in de NRC Cultuur Top 100), als de mensen achter de schermen. Zoals vermeld in artikel 27 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens heeft “eenieder het recht om vrijelijk deel te nemen aan het culturele leven van de gemeenschap, om te genieten van kunst en eenieder heeft het recht op de bescherming van geestelijke en materiële belangen”. Dit principe was de backbone van mijn studie en is mij bijgebleven als inmiddels afgestudeerd Cultureel Maatschappelijk Vormer. Want als eenieder recht heeft op een cultureel leven, zou daarmee het recht op bescherming van geestelijke belangen tot uiting kunnen komen door inclusieve representatie.

Get way and stay woke

Vandaar ook deze oproep aan de lezers van Lover, to get woke and stay woke, the time is now! Werk mee aan een inclusievere representatie. Niet alleen voor onze toekomstige generaties. Vooral voor de generatie(s) nu die zich uitgesloten, dislocated of gewoonweg verkeerd gerepresenteerd kunnen voelen door misrepresentation.

Zullen we gezamenlijk proberen meer inclusieve representatie te laten zien in 2018? Ga het gesprek aan op het werk (ongeacht of je werkzaam bent in de culturele sector of niet), kijk kritisch naar lijsten als die van het NRC en probeer meer inclusie te bewerkstelligen door bewust te zijn van wat inclusieve representatie inhoudt. Je kunt tenslotte niet vroeg genoeg beginnen met goede voornemens: #newyearnewme #representationmatters #inclusiverepresentation.

Love and warmth, Lisa McCray

Lisa McCray (23) is een net afgestudeerde cultureel maatschappelijk vormer. Mocht je na het lezen van dit artikel interesse hebben in het lezen van haar scriptie, neem dan contact met Lisa via .