SHE-HULK HEEFT LAK AAN CONVENTIES

De vrouwelijke actieheldin is een veelbesproken figuur in feministische cultuurkritiek. Een symbool van vrouwenemancipatie, maar tegelijkertijd een seksistisch stereotype. Soms empowering, soms teleurstellend, maar altijd voer voor discussie. LOVER-redacteuren bespreken de komende tijd op ‘Wonder Woensdag’ hun favoriete heldinnen en hun verhouding tot het feministische gedachtengoed.

Op het eerste oog lijkt She-Hulk wat Anita Sarkeesian (Tropes vs. Women) een “Ms. Male character” noemt. Dit is een personage dat een aftreksel is van een mannelijk personage, het geslacht wordt gespecificeerd door een haarstrik, lipstick of – in dit geval – een stel tieten.

Niet alleen ontleent She-Hulk haar naam aan het bekende groene monster, maar ook haar bestaan: Advocate Jennifer Walters wordt She-Hulk door een bloedtransfusie van haar neef. Inderdaad: dokter Bruce Banner. Haar krachten lijken  - in ieder geval aanvankelijk - ook erg op die van de Hulk: als Jennifer boos wordt ontpopt ze zich als de She-Hulk, die groot, groen en sterk is.

Toch is She-Hulk zeker geen slap aftreksel van haar groene neef. Dat komt deels doordat Jennifer Walters uit zichzelf al een boeiend personage is: de bloedtransfusie is niet noodzakelijk omdat ze als damsel-in-distress gewond is geraakt, maar omdat ze als advocaat een vijand heeft gemaakt van de georganiseerde misdaad. Deels is het ook omdat Jennifer haar slimheid en articulatie behoudt.

Het is vooral ook omdat de schrijvers van She-Hulk al vanaf het eerste nummer uit 1980 haar vrouw-zijn niet als louter esthetisch, maar als essentieel onderdeel van haar personage hebben behandeld. Niet in haar krachten, gelukkig – het is verfrissend om een vrouwelijke superheld te hebben die zich vooral door puur fysieke kracht onderscheidt en met gemak Iron Man verslaat met armpje drukken – maar in hoe ze naar voren komen. De snelste manier om Jennifer te laten Hulken, bijvoorbeeld? Seksistische opmerkingen.

Ook een groot verschil tussen Jennifer Walters en haar neef is hoe ze tegen hun ge-Hulk aankijken. Bij Bruce Banner is de Hulk een manifestatie van zijn demonen. Hij schaamt zich voor zijn alter ego, en is voortdurend bezig met een manier om hem onder de knie te krijgen, om hem te controleren. Jennifer? Jennifer vindt het heerlijk om She-Hulk te zijn.

In een verhaallijn die begon in 2004 had ze zelfs bijzonder weinig zin om ooit nog Jennifer Walters te zijn. Waarom ook? She-Hulk is sterk en sexy, Jennifer is maar kwetsbaar. She-Hulk is vol zelfvertrouwen, terwijl Jennifer zich altijd weer moest bewijzen.

Een paar dagen nadat ik de opdracht had gekregen voor dit stuk, en was begonnen me weer opnieuw in te lezen, ben ik ‘s avonds in het park vlakbij mijn huis gewelddadig beroofd. Uiteindelijk viel het allemaal reuze mee, maar ja, naar was het wel, vooral door de gebrekkige communicatieve vaardigheden van mijn overvallers: voor ik doorkreeg dat ze alleen mijn spullen wilden, kon ik alleen maar aan deze youtube-video denken.

Je zou zeggen dat je na zoiets even geen zin meer hebt in popcultuur. Maar ik ben juist de She-Hulk-strips ingedoken, en ontleende daar ergens heel veel steun aan. Deels was dat uit wish fulfillment. Tijdens de beroving was ik namelijk wel bang, maar vooral ook verontwaardigd. Hoe heerlijk was het niet geweest om op dat moment te veranderen in een groot groen monster en die kutjochies een lesje te leren. Om niet machteloos en zwak te zijn, maar de machtsverhouding met een woede-uitbarsting om te draaien.

Maar wraakfantasieën helpen maar tot op een zekere hoogte. En toen kwam het van pas dat Jennifer stukje bij beetje de waarde van haar menselijkheid op prijs leert te stellen. Ze geeft misschien de voorkeur aan haar sterkere vorm, maar in één verhaallijn is het juist haar training als méns die haar een voorsprong geeft op een slechterik – samen met haar juridische kennis. Aangezien ik zelf net in een juridisch beroep ben terechtgekomen bood dat troost. Ik ben misschien klein en kwetsbaar – maar op een heleboel andere vlakken heb ik het toch een stuk beter geregeld dan jongens die uren in een park rondhangen voor een buit van 70 euro en een oude Nokia-telefoon.

Een jaar of tien geleden begon She-Hulk zich te specialiseren in het superheldenrecht. Niet alleen was dit bijzonder grappig (zo bestáán strips niet alleen in het She-Hulk universum, ze kunnen zélfs als bewijs gebruikt worden) maar er werden ook interessante vragen gesteld. Kan een slechterik zich beroepen op letselschade als een superheld wat enthousiast te werk gaat? Kan Spider-Man J.J.Jameson aanklagen vanwege laster?

De interessantste zaak vind ik zelf die over Starfox, een superheld die mensen mentaal kan beïnvloeden. Als hij beschuldigd wordt van verkrachting door een vrouw die destijds toch erg enthousiast leek, staat She-Hulk hem als advocate bij. Maar dan gaat ze twijfelen. Zij heeft Starfox ooit ook versierd. Maar was dat dan wel 100% uit eigen wil?

Zelfs haar eigen beïnvloeding door gammastraling komt in een latere zaak langs. Jennifer mag dan zeggen dat ze qua persoonlijkheid niet anders is dan She-Hulk, maar waarom heeft She-Hulk dan zoveel meer sekspartners? En als She-Hulk gewoon een versie van Jennifer zonder inhibities, is de voorkeur die Jennifer heeft voor haar groene vorm dan eigenlijk niet een soort van verslaving?

Het mooie aan de She-Hulk strips is dat ze heel 'onvrouwelijke' slechte kanten mag hebben. Ze is arrogant, lichtgeraakt, ongeduldig, ze vertrouwt op het recht van de sterkste. En – zo wordt tenminste gesuggereerd – Jennifer is dat allemaal stiekem ook. Het is alleen zo dat ze het in de vorm van She-Hulk tot uiting kan brengen.

She-Hulk is een vrouw die lak heeft aan sociale conventies, en die precies doet wat ze wil. En wat ze echt wil blijkt niet trouwen, shoppen of schoonmaken te zijn. Nee: het is slechteriken in elkaar slaan en vervolgens een mooie man het bed in sleuren. Daar hef ik het glas op!