Storm: X-Vrouw bij uitstek

De vrouwelijke actieheldin is een veelbesproken figuur in feministische cultuurkritiek. Een symbool van vrouwenemancipatie, maar tegelijkertijd een seksistisch stereotype. Soms empowering, soms teleurstellend, maar altijd voer voor discussie. LOVER-redacteuren bespreken de komende tijd op ‘Wonder Woensdag’ hun favoriete heldinnen en hun verhouding tot het feministische gedachtengoed.

Als we nadenken over heldinnen uit de popcultuur, dan valt op hoe blank het lijstje is. Er staat één uitzondering op eenzame hoogte: de mutante weergodin Ororo Munroe, vooral bekend als Storm, prominent lid van The X-men. Zelf groeide ik op met de gelijknamige tekenfilmserie in de jaren 90, en gelijk dwong Storm respect af met haar stoïcijnse competentie en haar koninklijke uitstraling. Mede dankzij haar heb ik jarenlang strips verzameld. Pas later begon ik te begrijpen hoe uniek ze is als heldin. Ze is in gelijke mate zorgzaam en sterk, een godin waardig. Nergens wordt Storm gedefinieerd door de mannen in haar leven. Ze is geen love interest, ‘damsel in distress’ of kopie van een mannelijke superheld, iets wat stripheldinnen vaak niet wordt gegund. Ze is intelligent, charismatisch, machtig, aantrekkelijk en deugdelijk met een rauw randje. Geen prinses, een godin.

Storm werd oorspronkelijk bedacht in 1975 door de strip-legenden Dave Cockrum, Len Wein en Chris Claremont, als onderdeel van de doorstart van de serie X-men, die al een aantal jaren gestopt was. De line-up van de superheldenstrip was ditmaal veel internationaler georiënteerd: de nieuwe teamleden kwamen van over de hele wereld. Uiteindelijk bleven (surprise!) alleen de helden van Europese origine over, met uitzondering van Ororo Munroe. Zij staat haar vrouw naast X-mannen als Wolverine en Cyclops als een evergreen in een grillige wereld waar vergetelijke karakters komen en gaan.

Haar jeugd is een tragisch verhaal waarin haar heldenmoed al snel zichtbaar wordt. Nadat hun huis in Egypte instort, raakt het vijfjarige meisje dagenlang bedolven onder het puin met de lichamen van haar ouders. Dit trauma zou haar lange tijd achtervolgen. In de jaren na het ongeluk leert Storm noodgedwongen overleven als dievegge in de straten van Caïro. Later vertrekt ze naar Kenya, en vindt daar de stam waarvan haar moeder hogepriesteres was. Wanneer haar gemuteerde beheersing over het weer zich openbaart, wordt ze door hen aanbeden als godin. Als de leider van de X-mannen een nieuw team samenstelt om het oude te redden, is Storm één van zijn eerste rekruten.

Sindsdien is ze één van de meest iconische leden van het superheldenteam geworden, met talloze optredens in stripverhalen, cartoons, videogames en speelfilms. Het is dan ook onmogelijk om haar luisterrijke geschiedenis hier eer aan te doen. Ze is lid en leider geweest van diverse superheldenteams (waaronder de X-mannen, de Fantastic Four en de Avengers) en redde de wereld tientallen malen, met én zonder haar vermogen om sneeuwstormen, bliksem en orkanen op te roepen. Ze is zelfs koningin geweest van het technologisch geavanceerde Wakanda, toen ze korte tijd getrouwd was met diens koning, de superheld Black Panther. Het is niet overdreven om haar de meest beroemde zwarte superheldin ooit te noemen, en er valt iets voor te zeggen dat ze mannelijke zwarte helden zoals haar ex-man, Luke Cage en Cyborg overschaduwt in bekendheid.

En waarom ook niet? Niet alleen is Ororo een superheld met ongebreidelde controle over het weer, ze is ook een begenadigde meesterdievegge met bliksemsnelle reflexen, om maar niet te spreken van haar onafhankelijkheid, doorzettingsvermogen en leiderschapsvaardigheden. Het voelt gewoon ontzettend stoer om haar ass te zien kicken. Inmiddels is ze ook weer heerlijk punk, met de terugkeer van haar klassieke 80's hanenkam. Maar ze heeft ook een kwetsbare en zorgzame kant, die het ons makkelijk maakt om met haar te identificeren. Geen wonder dat deze rebelse godin zo populair is. Zelfs concullega Thor, toch ook geen bescheiden weergod, is onder de indruk van haar vele kwaliteiten.

Als er al iets op Storm aan te merken valt, dan is het dat er nauwelijks iets op haar aan te merken valt. Behalve het feit dat ze een token is: een zeldzame zwarte vrouw in een stripserie die grossiert in metaforen voor racisme. De mutante X-mannen mogen dan als freaks vervolgd worden door een wereld die hen haat en vreest, het blijven overweldigend witte heteromannen. Het is critici dan ook niet ontgaan dat deze metaforen iets weghebben van hypocrisie. Storm is mede daarom één van de zeldzame X-mannen die nooit gestorven of langdurig afwezig is, een unicum in de soap-achtige verhaallijn van de X-men, waarin sterfgevallen, verdwijningen en comebacks aan de orde van de dag zijn.

Aan de ene kant maakt dit alles Storm tot een benijdenswaardige heldin, die alle clichés lijkt te ontwijken. Af en toe wordt haar Afrikaanse afkomst desondanks toch sterk geëxotiseerd door de schrijvers. Haar karakter schuurt sporadisch aan tegen ‘vleiende’ stereotypen van zwarte vrouwen, zoals ‘strong black women who don’t need no men’: haar lijden wordt soms voorgesteld als iets wat ze moeiteloos en in eenzame stilte overwint – wat van zwarte vrouwen te vaak wordt verwacht. Haar gebrek aan een gelukkig liefdesleven kan hierdoor zowel als een positieve als een negatieve ontwikkeling gezien worden. Maar dat zijn kleine smetten op een blazoen van de meest iconische zwarte superheld aller tijden.

Toch is zij nog steeds niet zo bekend als bijvoorbeeld Wonder Woman, hoewel dat misschien niet aan het karakter zelf ligt. Halle Berry stelde in drie X-men-films een beetje teleur als een zwakke interpretatie van de weergodin. Maar ook het script gaf het karakter weinig ruimte om tot haar recht te komen. Hopelijk is dat wel het geval in Days of Future Past, het aankomende vervolg op de X-men-films. In de strips anno 2014 zit dat in ieder geval al goed, met Storm als leider van een team X-men dat, ironisch genoeg, volledig uit vrouwen bestaat! De vraag is alleen, waarom heeft Ororo nog geen solostrip? 

Voor meer afbeeldingen van Storm door Hanie Mohd zie hier.