Tatami: Hoe het Iraanse vrouwen, ook in de sportwereld, moeilijk wordt gemaakt

Afbeelding door Hannah Vonk1
Afbeelding door Hannah Vonk1
Fleur Haages (redacteur)

Vrouwen in Iran worden systematisch gediscrimineerd. Al vanaf het moment dat ze de deur uitlopen, is er een kans dat ze worden opgepakt als ze gewoon zichzelf zijn. Zo zijn dansen en zingen op straat verboden en is een hijab (hoofddoek) dragen verplicht. Maar ook in de sportwereld wordt het hen lastig gemaakt. Dat is ook te zien in de film Tatami, die nu in filmhuizen wordt vertoond.

De film Tatami (dat ‘judomat’ betekent) volgt Leila (Arienne Mandi), een vrouwelijke judoka die Iran vertegenwoordigt op het wereldkampioenschap judo, samen met haar coach en oud-judoka Maryam (Zar Amir). Leila maakt grote kans om te winnen; haar doel is dan ook in de finale komen en goud binnen te slepen. Je ziet hoe ze zich opmaakt voor de eerste wedstrijden en hoe ze zich volledig focust op het kampioenschap. 

Maar dan wordt haar coach Maryam gebeld. De kans bestaat dat Leila in de finale tegenover Israël komt te staan, en dat mag absoluut niet gebeuren. Iran wil absoluut geen verlies lijden tegen hun aartsrivaal Israël. Maryam vraagt Leila om een blessure te faken en uit de wedstrijd te stappen. Leila weigert dit, ongeacht de consequenties. Vanaf dit moment neemt de film een bloedstollende wending. Hun families worden thuis bedreigd, mannen die zich voordoen als pers proberen Leila te saboteren tijdens het toernooi en uit angst trekt Maryam zich terug als coach van Leila. 

Toch zet Leila door, voor alle sporters die ooit hetzelfde hebben meegemaakt, zoals ook haar coach Maryam. Leila wordt gesteund door haar man en steeds meer mensen uit de organisatie van het toernooi. Dit geeft haar moed om door te vechten. Zij weet: als ik nu niet iets verander, blijft deze situatie hoe dan ook bestaan.

Real life Leila
Tatami is gebaseerd op waargebeurde situaties waarin topsportvrouwen in de problemen zijn gekomen door simpelweg hun werk te doen. Zo is er het voorbeeld van Kimia Alizadeh die als eerste Iraanse vrouw een Olympische medaille won. Hoewel de hoogste leider van Iran haar nog publiekelijk feliciteerde, eigenlijk alleen vanwege het feit dat ze een hijab droeg tijdens de wedstrijden, is ze kort daarna het land uit gevlucht vanwege bedreigingen door de Iraanse overheid. In een bericht op Instagram benadrukte Alizadeh dat zij en vele andere Iraanse vrouwen worden onderdrukt voor de doeleinden van de overheid. Volgens haar zijn vrouwen alleen goed voor het opleveren van medailles om mee te pronken, maar moeten zij doen wat hen wordt opgedragen want anders komen ze in de problemen. Alizadeh mag dan wel een slechte reputatie hebben bij ambtenaren in Iran, voor vele Iraanse vrouwen is ze een voorbeeld. Maar ook sportfederaties en de westerse overheden steunen haar dappere besluit. Op dit moment maakt zij deel uit van de 40% Iraanse atleten in het Olympisch ‘refugee team’. 

Het protest zet zich voort
Het is nu twee jaar geleden dat de Woman Life Freedom movement in het leven werd geroepen, nadat Mahsa Jina Amini werd gearresteerd en vermoord door de Iraanse politie omdat ze haar hijab niet goed zou hebben gedragen. Duizenden Iraniërs gingen toen de straat op om op te komen voor vrouwenrechten. De staat reageerde hier gewelddadig op terug en vele demonstranten werden vermoord, raakten gewond of werden gearresteerd en gemarteld. Tot op de dag van vandaag blijft deze beweging een stil protest houden, waarbij steeds meer vrouwen hun hijab afdoen, om deze opressie tegen te gaan.

Tatami is geregisseerd door Iraniër (Zar Amir) en een Israëliër (Guy Nattiv). De regisseurs werkten er in het geheim aan na de straatprotesten. Met deze film willen zij laten zien dat ze tegen elke vorm van extremisme zijn. De film is afgebeeld in zwart-wit, om te benadrukken dat de belevingswereld waarin vrouwen in Iran zich bevinden ook zwart-wit is. Je hebt twee keuzes: je doet niks of je verzet je tegen onrecht. En dat is ook zeker wat deze film is, een verzet.Tatami beeldt de belevingswereld van Leila, en daarmee vele andere Iraanse vrouwen, ontzettend goed uit en je zit de hele film op het puntje van je stoel. Al met al is Tatami een geweldige politiek gelaagde sport-thriller met een sterke boodschap om op te komen voor vrouwenrechten in Iran. 

50 jaar LOVER!
LOVER draait sinds de start in 1974 volledig op vrijwilligers en donaties. Dit jaar bestaat LOVER 50 jaar. Voor de jubileumactiviteiten zijn extra middelen nodig. Informatie over (eenmalig) doneren vind je hier.
Potentiële subsidieverstrekkers zijn van harte uitgenodigd om contact op te nemen met het bestuur via bestuur@tijdschriftlover.nl.

Meer LOVER? Volg ons op X, Instagram, LinkedIn en Facebook.