The Stoning of Soraya M.
Vrouwenhaat leeft voort in de wereld
In 1990 verscheen La femme lapidée van de Frans-Iraanse journalist Freidoune Sahebjam, zoon van een voormalig Iraans ambassadeur, journalist en oorlogscorrespondent. Het in Iran verboden boek werd een internationale bestseller; de verfilming door Cyrus Nowrasteh draait binnenkort in de bioscoop.
Tijdens een van zijn reizen door het Iran van Khomeini krijgt Sahebjam dichtbij een dorpje autopech. Terwijl zijn auto bij monteur Hashem in reparatie is, wordt de journalist uitgenodigd thee te drinken bij Zahra, een oudere vrouw die door de burgemeester en de mullah voor dorpsgek wordt uitgemaakt. Hij aanvaardt de uitnodiging. Zahra blijkt op zichzelf te wonen met de dochtertjes van haar nichtje Soraya. Van de oudere dame krijgt Sahebjam een schrijnend verslag te horen over een gebeurtenis die hij met een dag misgelopen is. Zal hij in staat zijn dit verhaal van onrecht en mishandeling te delen met de wereld buiten het dorp?
The Stoning of Soraya M. is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Soraya Manutcheri, een vrouw die op 13 jarige leeftijd uitgehuwelijkt werd en op 15 augustus 1986 valselijk beschuldigd ter dood gebracht door steniging volgens de Sharia (Islamitische wet). Mozhan Marno speelt een vrouw die zich twintig jaar lang staande heeft kunnen houden in een huwelijk met kinderen, maar die niet opgewassen is tegen de losse handen, lusten en criminele geest van haar echtgenoot Ali. Het complot tegen haar volgt de lijnen van de Oudtestamentische Susanna, maar de afloop is heel anders. Als een klassiek-tragisch Griekse figuur gaat Soraya haar ondergang tegemoet, niet in staat de diepte van Ali’s intenties te peilen, noch in het bezit van de snelle geest en tong van haar tante Zahra (de Oscar-genomineerde Shohreh Aghdashloo) waarmee ze zichzelf uit de situatie had kunnen redden. Om haar heen nemen de genderpolarisatie en het fundamentalisme toe: kleurige jurken en sluiers verdwijnen steeds verder onder zwarte chadors, goede mannen en vroegere geliefden buigen toenemend voor de druk van de meerderheid, emotionele chantage uit naam van de Islam en het vermogen macht uit te oefenen over de andere sekse. De burgemeester, een weifelaar, vraagt Allah om een teken indien de steniging onjuist is. Hij ontvangt er drie maar laat zich door zijn gebrek aan overtuiging overhalen het vonnis te voltrekken. Dan verschijnt Sahebjam- misschien het duidelijkste teken dat hij gevraagd heeft. Allah vergeet de vrouwen niet, al doen mannen die vrouwen haten dat wel.
De cinematografie is zeer verzorgd en de kijker kan het verhaal naadloos volgen. Er wordt vaker gezegd dat als de regie op en top is, niets de filmbeleving in de weg staat- en Cyrus Nowrasteh doet goed werk. De omgeving is licht en van grote schoonheid- misschien maakt dat het verhaal extra hartverscheurend. De cast levert uitstekende prestaties, van Aghdashloo (met verve vertolkte rol) tot Caviezel, die met overtuigend Iraans accent Engels spreekt. Cast en regisseur hebben er bewust voor gekozen dit verhaal aan het licht te brengen. Zoals Caviezel ook zegt: “Het is goed aandacht te richten op zaken die hooglijk immoreel zijn. In dit geval denk ik dat het immoreler is er geen aandacht aan te schenken.”
Volgens Nowrasteh schaffen steeds meer landen steniging af en hoopt hij dat zijn film ertoe bijdraagt dat deze straf helemaal verdwijnt. De film was Publieksfavoriet in Toronto, Los Angeles en Gent. Voor kijkers die een reality-check willen omtrent het gebrek aan vrouwenrechten en straffen als vanouds: zeker doen.
The Stoning of Soraya M. draait vanaf 29 september in de bioscopen.