Tijd voor betere verhalen

De moordlustige man versus de machtswellustige vrouw: The house that Jack built versus The Favourite

the favourite

De eerste films die ik dit jaar zag verschilden enorm van elkaar: één was The House That Jack Built en de ander was The Favourite; Lars von Trier vs. Yorgos Lanthinos. Een psychotische en moordlustige Matt Dillon tegenover een labiele en oppermachtige Olivia Coleman. Omdat ik de twee films kort na elkaar gezien heb was het contrast extra groot.

Bekend verhaal

Lars von Trier is beroemd voor zijn aparte stijl en uitdagende onderwerpen, maar dit was een bekend verhaal: een man die mensen (voornamelijk ‘domme’ vrouwen) vermoordt om zijn eigen grootheidswaanzin te voeden. Waar heb ik dit eerder gezien? Oh ja, dagelijks in de media. Het plot van de film is de basis van elke populaire crimi serie (denk Criminal Minds, Law and Order, NCIS). Hoewel Von Trier probeert er een kunstige draai aan te geven (hoofdpersoon en seriemoordenaar Jack vertelt zijn verhaal aan Virgil die hem naar de hel leidt), blijft het een verhaal dat al vaak genoeg voorbij komt: man wordt uitgedaagd door vrouw, ego van man raakt gekneusd en hij voelt zich genoodzaakt de uitdager te doden.

Het helpt niet dat Von Trier zijn eigen grootheidswaanzin en elitair denken door laat schijnen - als zogenaamde meesterwerken voorbij komen in de vorm van kunstwerken zien we ook een aantal shots van films van zijn eigen hand. Vindt hij vrouwen dan net zo lastig en dom als Jack? Voordat hij een vrouw (die hij liefkozend Simpeltje noemt) een borst afsnijdt zegt Jack: "I actually get sad when I think about it. If one is so unfortunate as to have been born male, then you're also born guilty. Think of the injustice in that. Women are always the victims, right? And men, they're always the criminals." Wat erg voor je, Jack/Lars. Maar of Lars veel gemeen heeft met zijn vrij simpele hoofdpersoon boeit eigenlijk niet. Uiteindelijk denk ik dat ik voor iedereen spreek als ik zeg dat verhalen waarin mannen hun superioriteitsgevoel goedpraten en geweld tegen vrouwen als een kunstwerk zien, beginnen te vervelen. De herhaling wordt vermoeiend, zeker als je er 2,5 uur naar moet kijken.

Frisse wind

The Favourite was daarom een heerlijke verademing. Het is een verhaal over liefde, strijd en macht dat wordt verteld met veel humor en knipoogt naar de non-binariteit van seksualiteit en gender. Queen Anne van Groot Brittannië is een verwarde en beschadigde vrouw die het land moet regeren na de dood van haar 17 kinderen (van haar 18 zwangerschappen werden er in het echt maar 6 levend geboren en 5 daarvan haalden hun tweede levensjaar niet). "Favourite" Lady Sarah helpt haar daarom het land te regeren en te overleggen met het parlement. Lady Sarah, gespeeld door Rachel Weisz, ontpopt zich niet alleen als vertrouweling van de koningin maar is ook een geniaal strateeg en politica die macht verkrijgt in het parlement door haar man voor haar te laten spreken.

Als haar ambitieuze nichtje, gespeeld door Emma Stone, op het toneel verschijnt laat ze zich niet uit het veld slaan en strijdt ze voor de liefde van de koningin en haar machtspositie. Carrièretijger en nichtje Abigail is ook niet vies van strijd en probeert tot in de slaapzaal van Queen Anne binnen te dringen. De mensen om haar heen weet ze te manipuleren totdat alle schaakstukken op de goede plek staan en zij achter de schermen als koningin by proxy center stage inneemt. Met de vrouwen in The Favourite valt niet te sollen; de lesbische koningin weet dat jaloezie een goede motivator is en haar favourites bespelen elkaar en de mannen van het parlement totdat de ministers precies staan waar ze de wensen van de vrouwen kunnen vervullen. De hele film is een genot om naar te kijken, niet alleen vanwege de fantastische settings en kostuums maar ook door de humor en luchtigheid die door hele film heen loopt.

Omdat ik de films kort na elkaar gezien heb durf ik te zeggen dat The Favourite een frisse wind is. Het bewijst voor mij maar weer eens dat verhalen over witte, brute mannen die vrouwen haten uit zijn (hoewel dat niet eens zo’n nieuwe gedachte is). Zet in plaats daarvan vrouwen die pakken wat ze pakken kunnen op het gebied van seksualiteit, macht en politiek en mijn aandacht heb je. Ik kan niet wachten om te zien wat 2019 nog meer te bieden heeft.