Vruchtbaarheidsbewustzijn als anticonceptiemethode

Sensiplan: een gezond alternatief

Mariska Post • 15 mrt 2013

In deze nieuwe columnreeks geeft Mariska Post, toekomstige Sensiplan-consulente, ons meer informatie over een bijzondere, alternatieve methode van natuurlijke geboorteregeling.

Traditionele anticonceptiemiddelen: bevrijdend, maar vaak ook schadelijk.

Er zijn maar drie vormen van seksueel gedrag waar je als vrouw niet zwanger van kan worden: onthouding, masturbatie en seks tussen vrouwen. En alleen deze twee laatste opties zijn leuk en houdbaar. Willen we ons met mannen onderhouden, dan zullen we andere, minder onfeilbare wegen moeten bewandelen.

Om te beginnen is er de pil: in z’n begintijd gretig uit de handen van dokters gerukt, omdat het de vrouw bevrijdde van haar biologische functie, ten gunste van haar seksuele leven. Maar dit pilgebruik heeft helaas heel wat nadelige invloeden op het vrouwenlichaam, zoals we de laatste tijd ook in het nieuws zien. Denk bijvoorbeeld maar aan de hele ophef rond de sterfgevallen die veroorzaakt zouden zijn door de Diane-35-pil. [1]

Wat je daarnaast ook vaak hoort, is dat de pil je libido onderdrukt. Je wint met het nemen van de pil wel de vrijheid om zonder zorgen over een eventuele zwangerschap te vrijen, maar die vrijheid gaat ten koste van je lichaam en je lustgevoelens. Ik betwijfel dus of de pil het seksuele leven wel ten goede komt. Zelf zou ik niet kiezen voor deze zogenaamde vrijheid. Zorg dragen voor je lichaam is voor mij als vrouw immers net de basis voor een gezonde seksualiteit en seksualiteitsbeleving.

Een ander voorbeeld van een anticonceptiemiddel dat je lichaam kan schaden, en waar ik zelf afkerig tegenover sta, is Implanon – een staafje van kunststof dat in de bovenarm wordt ingebracht en drie jaar lang een anticonceptieve werking uitoefent. Een onderzoek onder Urkse gebruiksters van dit anticonceptiemiddel laat ons zien dat ruim de helft van hen last had van hinderlijk vaginaal bloedverlies, dat ruim een derde koos voor vroegtijdige verwijdering, en dat geen enkele gebruikster bovendien nog een tweede keer voor Implanon zou kiezen. Implanon-gebruiksters hebben dus heel wat last van bijwerkingen, hoewel het als anticonceptiemethode wel goed werkt. Zo benoemt huisarts Cees Dekker in een interview de anticonceptieve voordelen van Implanon: ‘Het staafje geeft gedurende drie jaar een stof af, het etonogestrel, wat ervoor zorgt dat gedurende die periode van drie jaar een anticonceptieve werking is gegarandeerd. Het is een goede, betrouwbare methode, het is eenvoudig in te brengen, het is ook eenvoudig te verwijderen, en de vrouw hoeft gedurende die drie jaar ook nergens aan te denken.’ [2]

Maar waarom zouden vrouwen zich het liefst zo min mogelijk met de functie van die verdomde baarmoeder willen bezighouden, en niet bewust met hun lichaam en seksualiteit willen omgaan? Is dit niet eerder een patriarchaal fabeltje? Als je als vrouw bewust je lichaam niet wil schaden met chemische hormonen, en tegelijkertijd ook de verantwoordelijkheid wil nemen die bij seks hoort wanneer je niet zwanger wil worden, welke alternatieven zijn er dan nog?

Op zoek naar een alternatieve, lichaamsbewustmakende anticonceptiemethode.

In mijn zoektocht naar een natuurlijke anticonceptiemethode zonder schadelijke bijwerkingen vond ik sensiplan®. Sensiplan is een sympto-thermale methode, omdat het op de waarneming berust van het cervixslijm en de verandering in lichaamstemperatuur; lichaamstekens die elke vrouw bij zichzelf kan registreren en die wijzen op het ritme van vruchtbaarheid en onvruchtbaarheid binnen de cyclus. Tijdens de Sensiplan-basiscursus kom je alles te weten over de biologie van de vruchtbaarheid, en leer je je individuele cycluspatronen te interpreteren.

Zo’n cyclus bestaat namelijk uit een lage en een hogere temperatuurfase. Onder invloed van het hormoon progesteron, dat het baarmoederslijmvlies op een mogelijke innesteling voorbereidt, stijgt de temperatuur na de eisprong, en deze blijft hoog tot net voor de menstruatie. Door dagelijks je temperatuur te meten en te noteren op een cycluskaart, ontstaat er een grafiek waarmee je beide fases kunt onderscheiden.

Voorbeeld van zo'n cycluskaart.

Wat deze methode zo betrouwbaar maakt, is de dubbele controle aan de hand van een tweede symptoom, namelijk het cervixslijm dat rond de ovulatie een hoogtepunt in kwaliteit bereikt, om daarna weer in kwaliteit af te nemen. Ook het onderzoek van de baarmoedermond, al tastend door je vingers in te brengen, kan gebruikt worden om de vruchtbare periode te bepalen: tijdens deze vruchtbare periode wordt de baarmoedermond immers zacht en gaat deze meer open staan. Deze waarnemingen leer je volgens exact vastgestelde regels te interpreteren, wat resulteert in een nauwkeurige bepaling van het begin en het einde van de vruchtbare fase.

Sensiplans betrouwbaarheid – aangegeven door de zogenaamde Pearl Index, waarmee de betrouwbaarheid van alle anticonceptiemethodes opgemeten wordt – komt overigens neer op 0,4. Deze index geeft aan hoeveel zwangerschappen er optreden, als een bepaalde methode gedurende 100 zogenaamde vrouwenjaren gebruikt wordt. Een Pearl Index van 0,4 vertelt ons dan dat er slechts 0,4 ongeplande zwangerschappen zijn opgetreden bij 100 vrouwen op één jaar tijd. Ter vergelijking: de Pearl Index van de pil ligt tussen 0,1 en 0,5, en die van het koperspiraaltje tussen 0,2 en 2. [3]

Leer je lichaam en cyclus kennen met Sensiplan.

Als aanvulling op de studiestof van Sensiplan las ik enthousiast het boek Cunt: a declaration of independence (2002) van Inga Muscio, waarin ze vrouwen aanspoort zich los te koppelen van de farmaceutische industrie en weer hun eigen krachten te ontdekken. ‘There are ways for cuntlovin’ women to deal with this issue without the pill, barriers against the cervix, hormone implants or whatever other “choices” male-centered medicine’s birth control industry has palmed off on us’, stelt zij in het hoofdstuk Reproductive Control for Cunts, om vervolgens op bekrachtigende wijze te vertellen hoe wij ons als vrouwen vertrouwd kunnen maken met onze vagina om precies te bepalen waar we ons in onze cyclus bevinden. [4]

Muscio gaat hierbij uit van twee van de lichaamssignalen waar Sensiplan op steunt: de veranderingen in het cervixslijm en die van de baarmoedermond. Ze stelt voor om je eigen baarmoedermond te observeren met behulp van een speculum, te letten op vorm, kleur en textuur, en je eigen cunt juices te bekijken, te voelen, te ruiken en te proeven. Zo grondig hoef je het binnen het Sensiplan-programma niet aan te pakken, maar het uitgangspunt is wel hetzelfde, namelijk dat je elke dag bewust vertrouwd raakt met de subtiele signalen die je wijzen op de ritmes van je cyclus. Het vergt tijd en aandacht, wat enige weerstand kan oproepen om eraan te beginnen of het vol te houden, maar het levert je wel heel wat op.

Eén van de weerstanden die een vrouw kan voelen bij de Sensiplan-methode is om zichzelf dagelijks intiem aan te raken. ‘Sometimes the pill is the only psychosocial method a woman is willing to use, because all other methods require a woman to touch herself’.[5] Hoewel de methode dus wel wat van je vraagt, ben ik het eens met Muscio dat vrouwen beter zelf hun lichaam leren ontdekken dan zich te laten verleiden tot pilgebruik.

Dagelijks bij je vruchtbaarheid stilstaan en jezelf aanraken: waar de hormonale middelen je voor behoeden, is dus juist wat Sensiplan van je vraagt. Benieuwd als ik ben wat het voor vrouwen kan betekenen om zich af te stemmen op hun natuurlijke cycli, schrijf ik in mijn volgende columns verder over deze onderbelichte methode van vruchtbaarheidsbewustzijn als anticonceptie. Ik zal daarin nader ingaan op de voordelen van Sensiplan ten opzichte van andere anticonceptiemiddelen, kijken naar hoe het seksuele leven zich moet buigen naar de vrouwelijke cyclus, en bespreken hoe je Sensiplan ook kunt toepassen als er sprake is van een kinderwens.

Mariska Post (26) heeft al 1,5 jaar ervaring met de Sensiplan-methode en volgt na het gymnasium en een hbo-propedeuse Creatieve Therapie momenteel de opleiding tot Sensiplan-consulente bij NFP Nederland.

___________________________________________________________________________

[1] Zie Hélène van Beek, ‘Mogelijk tien doden door Diane-35.’ In: Trouw, 02/03/2013. http://www.trouw.nl/tr/nl/4516/Gezondheid/article/detail/3402381/2013/03/02/Mogelijk-tien-doden-door-Diane-35.dhtml.

[2] Zie Cees Dekker, ‘Veel klachten bij gebruik Implanon.’ In: Medisch Contact, 12/10/2012. http://medischcontact.artsennet.nl/nieuws-26/archief-6/tijdschriftartikel/121932/veel-klachten-bij-gebruik-implanon.htm.

[3] Zie NFP-Nederland en NFP-Vlaanderen, Handboek Natuurlijk & zeker (Heerenveen: Groen 2013) en www.nfp-nederland.nl.

[4] Inga Muscio, Cunt: a declaration of independence (Berkeley: Seal Press 2002), p. 55.

[5] Citaat van Marcy Bloom, directeur van het Aradia Women’s Health Center in Seattle, Washington. In: Muscio 2002, p. 63.