Princess of Power: Man in pink tights
De vrouwelijke actieheldin is een veelbesproken figuur in feministische cultuurkritiek. Een symbool van vrouwenemancipatie, maar tegelijkertijd een seksistisch stereotype. Soms empowering, soms teleurstellend, maar altijd voer voor discussie. LOVER-redacteuren bespreken de komende tijd op ‘Wonder Woensdag’ hun favoriete heldinnen en hun verhouding tot het feministische gedachtengoed.
De animatieserie She-Ra (1985-1987) is de spin-off van de tekenfilmreeks He-Man (1983-1985, 1989, 2002). She-Ra is de zus van He-man en zet voort wat haar broer is begonnen: een telg van een koninklijke familie redt de onderdrukten en beschermt het koninkrijk. Zowel She-Ra als He-Man zijn toppunten van trashy series uit de jaren 80.
De serie He-Man is gebaseerd op een speelgoedlijn van Mattel (vanaf 1981): actiefiguren die vergezeld werden van minicomics, waarvan later een animatieserie is gemaakt. Het concept werkte goed en Mattel wilde ook het vrouwelijke publiek bereiken, waarmee She-Ra werd geboren. Wat als een verkoopstunt begon, groeide uit tot een succesvolle televisieserie.
She-Ra wordt geïntroduceerd in een film die is uitgezonden in vijf delen. She-Ra, He-Man’s tweelingszus, wordt als baby ontvoerd. He-Man blijft bij zijn ouders en krijgt later door de tovenares Sorceress een toverzwaard met bovennatuurlijke krachten. Zij geeft hem ook opdracht She-Ra te redden. Die is inmiddels in dienst van de opperschurk en haar gijzelnemer Hordak, op de planeet Etheria. Hij onderdrukt de bevolking van Etheria met behulp van zijn leger, the Evil Horde. Ondanks de betovering die Hordak over haar heeft gelegd en de indoctrinatie van de wrede hiërarchische-totalitaire opvoeding die ze van hem kreeg, twijfelt She-Ra aan de manier waarop Hordak zijn onderdanen behandelt. Na een reeks mislukte reddingsacties wordt duidelijk dat He-Man en She-Ra tweelingen zijn. Hoewel She-Ra ernaar smacht haar koninklijke ouders op de planeet Eternia terug te zien, blijft ze op Etheria om de verzetsgroep de Rebellions van dienst te zijn. The spin-off begins.
Wat maakt She-Ra tot een noemenswaardige superheldin? Het lijkt op het eerste gezicht problematisch dat She-Ra een eigen serie krijgt en niet als een sterk vrouwelijk personage naast He-Man in dezelfde reeks kan bestaan. Maar door een eigen serie krijgt She-Ra juist de kans om haar eigen geschiedenis te ontwikkelen. Ze heeft He-Man na haar redding niet meer nodig. Bovendien zouden de twee personages met elkaar in conflict staan. Terwijl He-Man voor het intrede van She-Ra een typisch mannelijke spierbal was die geen gelijke kent, krijgt hij met She-Ra ineens concurrentie. Al tijdens de reddingsactie blijkt She-Ra namelijk gelijkwaardig aan He- Man. Niet alleen hij redt haar, ook zij bevrijdt hem regelmatig van de schurken tegen wie hij haar eigenlijk zou moeten beschermen. De klassieke rolverdeling van sterke prins en weerloos prinsesje is hierdoor opgeheven.
De spin-off is een poging om een serieus vrouwelijk karakter te ontwerpen dat wellicht 'vrouwelijk' is maar zich met gemak kan ontdoen van de daaraan verbonden verwachtingen. Desondanks is de tweeling een uitvergroting van het gender-ideaal uit die tijd. Allebei zijn ze übermenschen. Ze zijn blond, hebben perfecte lichamen en zijn buitenproportioneel gespierd. Daartegenover staan hun genderontkrachtende karakteristika: He-Man draagt roze pakjes, ‘he is a man in pink tights’, terwijl She-Ra met haar wit-rode pakje juist breekt met een klassiek vrouwelijk kleurpatroon. Bovendien is He-Man in feite een man met een klein hartje, die zelfs bloost als een vrouw met hem flirt of zélfs helemaal niet reageert op flirtpogingen. Hij is als het ware een geseksualiseerd object dat toenaderingen ondergaat. She-Ra daarentegen is strategisch, zonder daarbij het archetype van een manipulatieve vrouw te belichamen. Wanneer ze in het begin aan de goedheid van haar ontvoerders twijfelt en wil onderzoeken of de verhalen van He-Man kloppen, is ze doortastend, ze is in geen geval bitchy.
Deze subtiele ontkenning van genderpatronen is bijzonder voor een serie uit de jaren 80 waarin de androgyniteit van de mode vaak weer in balans is gebracht op televisie. Naast de gestoorde carrièrevrouw (denk aan
She-Ra was daarentegen een welkom televisie-personage voor elk meisje dat wel van paarden hield - ze had een vliegende eenhoorn met de naam Swiftwind - maar niet van de bijkomende (roze) meisjeswereld. Ze was het meisje dat haar broer beschermde als hij in elkaar gemept dreigde te worden, en dat als een vrouwelijke Robin Hood de rebellie aanvoerde zonder dat een liefdesrelatie de hoofdlijn van haar verhaal werd. She-Ra liet zien dat je als vrouw wel degelijk carrière kunt maken zonder dat je je compassie verliest of zelfs een manipulatieve maniak bent. She-Ra’s brede schouders en He-Mans roze panty's waren meer dan fashion-items, ze boden het vooruitzicht op een geslaagde emancipatie. She-Ra was voor basisschoolmeisjes wat Buffy was voor tieners die de eerste liefde ontdekten.
Trivia:
- Speelgoedfabrikant en She-Ra-bedenker Mattel brengt ook de zéér rolbevestigende Barbiepoppenlijn uit.
- De serie She-Ra was ook de inspiratiebron van het in 2003 opgerichte muziekduo Crystal Castles, dat zich vernoemde naar het gelijknamige, onzichtbare kasteel vanwaar de tovenaar Light Hope de Rebellions in She-Ra’s wereld helpt.
